Më 20 janar u raportua se 18-vjeçari Lulzim Fejzullahu, vdiq në Qendrën Klinike Universitare të Kosovës si pasojë e plagëve të marra pasi dy djem e kishin goditur me veturë dhe rrahur brutalisht. Me të raportuar të kësaj ngjarjeje, disa medie në Kosovë nxitimthi shpalosën hollësi rreth rastit, përfshirë të dhëna për familjen e Fejzullahut, lagjen, si dhe emrat, mbiemrat, prapavijën e dy të dyshuarve, të cilët, sipas raportimeve, janë të mitur. 

Kjo shpalosje mediale kulmoi me publikimin e videos së kryerjes së vrasjes — në disa medie online, televizione kombëtare e rrjete sociale.  

Vërshimi i këtyre lajmeve, që u përpoqën ta sensacionalizojnë vrasjen e të riut Fejzullahu na ktheu te një ngjarje e fundme, ajo e vrasjes së Liridona Ademajt, në nëntor të vitit 2023, vrasje për të cilën një prej të dyshuarve është bashkëshorti i të ndjerës, Naim Murseli. Edhe atëherë mbulimi ishte problematik — dolën intervista jorelevante, komente nga njerëz jorelevantë për rastin, video nga dasma e saj, video-montazha me fotografitë e viktimës e teori konspirative rreth ngjarjes.

Mbulimi medial i rastit të Ademajt dhe tash, ky i rastit të Fejzullahut i ngjau më shumë një gare për klikime e shikueshmëri sesa gazetarisë. Teksa shumë medie u kapluan nga ngutia për të qenë të parat që skandalizojnë lexuesit e shikuesit me tituj, hamendësime e hollësira private që veç kënaqnin kurreshtjen e lexuesve — ato u larguan prej qëllimit themelor të ekzistimit të profesionit të gazetarisë — shërbimi ndaj interesit publik. 

Raportimet mediale të këtilla, jo vetëm që s’janë në përputhshmëri me Kodin e Etikës, ato i shndërruan këto ngjarje tragjike në spektakël, duke mos nderuar as privatësinë e familjeve e as integritetin e viktimave. 

Kodi i Etikës, i cili përbën bazën e profesionit të gazetarisë dhe të cilit vullnetarisht i nënshtrohen të gjitha mediet që janë anëtarë të Këshillit të Mediave të Shkruara të Kosovës (KMShK), qartazi thotë se duhet respektuar privatësia e të miturve, rastet tragjike të trajtohen me kujdes të shtuar dhe të tregojnë mirëkuptim dhe empati ndaj familjarëve të viktimave. Shumë nga mediet që e publikuan videon e aktit të vrasjes së Fejzullahut janë anëtare të KMShK.

Pos që cenon gazetarinë e mirëfilltë, mbi të gjitha, kjo shkoqitje prej interesit publik pengon shoqërinë prej diskutimeve të domosdoshme përpara akteve të dhunës, që janë bërë jo të rralla. Sensacionalizimi i dhunës e ekspozon shoqërinë më shumë ndaj dhunës dhe, qoftë drejtpërsëdrejti a tërthorazi, i bën vend përsëritjes së dhunës. 

Mbulimi medial i vrasjes e Fejzullahu dhe Ademajt nuk janë raste të izoluara. Spektakli medial që bazën e ka në dhunë, është ftesë për reflektim për mënyrën se si ne si gazetarë po tregohemi kaq të gatshëm të shpërfillim dinjitetin njerëzor veç për t’u klikuar, lexuar a shikuar. Për më shumë, e normalizojmë këtë lloj mbulimi tek lexuesit e shikuesit dhe e cenojmë besimin e tyre tek ne.

Kur mediet sensacionalizojnë, ato e largojnë shoqërinë prej kërkimit të përgjegjësisë nga institucionet që janë të thirrura ta ndalojnë, reduktojnë, adresojnë këtë dhunë — duke i ftuar qytetarët ta marrin rolin e tyre. Pos kësaj, ky lloj i mbulimit i largon edhe viktimat prej drejtësisë. 

Publikimi i videove të tilla si në rastin e Fejzullahut nuk i ndihmon drejtësisë, krejt e kundërta, e pengon atë. Vëmendja dhe kurreshtja gazetareske duhet të jetë në mbikëqyrjen e institucioneve gjegjëse dhe në dekonstruktimin e faktorëve që çojnë te dhuna, ashtu që edhe gazetaria të jetë pjesë e këputjes së ciklit të dhunës e jo ndihmëse e saj.

Imazhi i ballinës: K2.0