Biseda | Tech

K2.0 FLET ME PETER SUNDE

Nga - 14.08.2015

Bashkë-themeluesi i Pirate Bay flet për Facebook, nacista dhe revolucion.

Peter Sunde (i lindur në Suedi) është goxha sarkastik. Në një punëtori të mbajtur rishtas gjatë edicionit të dytë të DOKU:TECH në Prizren, ai vazhdimisht pyeste publikun për problemet e korrupsionit në Kosovë. Ai tha, “më tregoni çka po shkon keq dhe ne mund të flasim si t’i adresojmë këto probleme”.

Njerëzit pritnin që ai të jepte alternativa, vizion të ri, ndoshta disa ide shumë specifike të aplikacioneve. Në vend të kësaj, ai përgjigjej duke pyetur ata prapë të njëjten pyetje: “çfarë do të bësh ti për këtë gjë?”

S’ka aplikacione; jo zgjidhje të saktë . Shakatë e tij nuk ishin më qesharake. Ai ua la radhën secilit të vendosin, duke i inkurajuar kështu të qëndrojnë për veten e tyre, e të llogariten.

Sunde, i njohur si Brokep, bashkëthemeloi bashkësinë kundër të drejtave autoriale Pirat Byran (Zyrja e Piratërisë) në 2003. Po në vitin e njëjtë, krijuan platformën më të famshme të shpërndarjes së fajlleve, the Pirate Bay, për të cilën ai ishte zëdhënës. Vitin e kaluar, së bashku me bashkëthemeluesit e tjerë, ai kaloi disa muaj ne burg për shkak të një dënimi të vitit 2012 në Suedi për shkelje të ligjit të të drejtave të autorit.

Ndoshta internimi i tij e bëri edhe më të famshëm; duke ia zgjeruar kështu famën jashtë ‘botës së geek-ë-ve’dhe lëvizjes së kulturës së lirë. Mirëpo Sunde njihet poashtu për bashkë themelimin mjetit Kvittar për fatura digjitale, për themelimin e sistemit të mirco-donacionit Flattr dhe bashkëthemelimit të rrjetit të privatësisë së internetit IPredator.

Që nga themelimi i grupit aktivist PiratByran dhe lansimit të Pirate Bay, çështjet online kanë evoluar drejt një interneti më të kontrolluar, më pak privat dhe më shumë profitabil.

Në njërën anë, tendeca e përgjithshme e qeverive dhe e entiteteve sikur Facebook është t’a bëjë internetin të çasshëm për të gjithë, në çdo vend. Por në anën tjetër, qeveritë, sidomos ato në botën përendimore janë munduar të aprovojnë marrëveshjet ndërkombëtare më strikte dhe më ndërhyrëse lidhur me internet. Shpesh në bëhemi të vetëdijshëm për to vetëm pas fazës së fundit të negociatave. Shembujt përfshijnë Anti-Counterfeiting Trade Agreement (ACTA); the Stop Online Piracy Act (SOPA) dhe së fundmi Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP). Sapo marrëveshjet e propozimeve ishin publikuar, ato ishin refuzuar në masë të madhe nga shoqëria civile botërore.

Përndryshe, zbulimet e 2013-ës të mbikqyrjes kibernetike masive nga shteti dhe agjencitë e shtetit, të publikuara nga ish-punonjësi i CIA-s Edë ard Snoë den, vunë në dritë masën e shkeljes së vazhdueshme, sekrete të privacisë. Mijëra njerëz nga i tërë globi janë sistematikisht në shënjestër nëpërmjet mjeteve të tyre elektronike.

Në 2013, u themelua poashtu Anonymous; një lloj i organizatës guerrilase të internetit e cila qëndron kundër korporatave të mëdha. Pastaj, është Ë ikileaks, e udhëhequr nga Julian Assange që nga viti 2006. Me ndihmën e gazetave të reja sikur The Guardian dhe The Ë ashington Post, Ë ikileaks ka publikuar disa dokumente të klasifikuara nga qeveritë e gjithë e botës, duke zbuluar skandale që më herët nuk ishin raportuar, duke u nisur që nga vdekjet e qytetarëve në kohëra lufte e deri te korrupsioni.

Në pak fjalë, në thelb ekziston një luftë interneti e vazhdueshme.

Gjatë DOKU:TECH-ut të këtij viti, Kosovo 2.0 u takua me Peter Sunde për një bisedë mëngjesi ekskluzive lidhur me shumë çështje që e brengosin atë në luftën për liri virtuale. Ne diskutuam tema të ndryshme; nga rrjeti deri te nazistët, dhe nga Facebook-u deri te revolucionet, si dhe paratë, vëzhgimi, hakerspace, e shumë të tjera.

Kosovo 2.0: A keni llogari në Facebook?

Peter Sunde: E kam një llogari të vjetër që nuk e përdori më. E lashë [të hapur] sepse përndryshe dikush tjetër do të kishte thënë se është unë. Kam Twitter. Pastaj, kam shokë dhe shkoj në shtëpitë e tyre, dalim bashkë e shkojmë për kafe.

E Gmail?

E kam një llogari Gmail, të cilën kurrë nuk e përdori. Unë e kam serverin tim të email-it të ruajtur në rrjetin tim.

Skype?

Nganjëherë e përdori, por nuk bëj thirrje edhe aq shpesh, vetëm nëse kam nevojë t’a thërras linjën e servisit… Në vend të saj përdor Redphone, Signal…

Pse nuk duhet t’a përdorim Facebook-un?

Në fakt, them që duhet t’a përdorni Facebook-un. Përndryshe, do t’a keni një jetë sociale më të vërtetë të çuditshme. Duhet të jesh një lloj i veçantë i njeriut të mos e përdorësh Facebook-un. Kjo mund të tingëllojë më të vërtetë keq, por disa skllevër, në Shtetet e Bashkuara, arritën të bëheshin [të lirë], por vërtet ata duhej të hiqnin dorë nga shumë gjëra poashtu. Ne tani jemi skllevër nën Facebook. Ju e keni mundësinë e vogël për të jetuar [jashtë Facebook-ut], por ju duhet të hiqni dorë nga jeta juaj sociale. Prandaj, nëse dëshironi të funksiononi në një shoqëri normale, duhet të jeni në Facebook.

Pse ju keni zgjedhur të jeni lloji i veçantë që nuk dëshiron të jetë në Facebook?

Unë isha gjithmonë fëmija i veçantë. Por në këtë fushë, ndihem super i parehatshëm më Facebook. Thjesht ndihem që nuk dua të jem aty.

Por nuk është pyejtje mbi socializimin…

Nuk është vetëm ajo. Unë jam shumë skandinav nga prapavija ime, edhe pse nuk jam 100 përqind Skandinav; jam finaldez gjithashtu. Shoqëria jonë gjithmonë i ka kushtuar rëndësi barazisë. Disi ne kemi një kod të sjelljes të quajtur “Ligji i Jantes”, i cili ka gjëra si “Mos mendo që je më i miri nga të gjithë”, “mos u mburr…”

Njerëzit menduan që këto janë rregulla bukur të mira, [të cilat] ne duhet t’i përcjellim ato… Mu sikur japonezët që e kanë një kod të veçantë të sjelljes, skandinavët e kanë një kod të veçantë të sjelljes që përfshin edhe të mos i bësh njerëzit tjerë të mos ndihen rehat… ti nuk mburresh, për shkak se nëse mburresh dikush tjetër nuk mund t’i ketë të njëjtat mundësi si ti. Facebook i thyen të gjitha këto ide sepse është i tëri vetëm për mburrje; është për t’u dukur.

Por është e njëjta gjë sikur me çdo teknologji tjetër. Facebook-u mund të përdoret për shumë më shumë sesa mburrje, varet se për çka e përdorim…

Është shume e vështirë, por nëse keni jetuar në Gjermani në vitet e 1940-ta, gjasat janë që ju [një përdorues/e i/e Facebook-ut] me siguri do të do pajtoheshit me lëvizjen e nazistëve, sepse të gjithë të tjerët ishin. Bëhet fjalë për këtë mentalitet; nuk mund t’a shmangësh. Edhe pse nuk ju pëlqen, ju bëheni pjesë e saj, ju bëheni pjesë e lëvizjes… [ai pauzon]…unë sapo e krahasova Facebook-un me skallvërinë dhe nazistët.

p1

Dje, në fjalimin e DOKU:TECH, ju me plot kuptimin e fjalës thatë që Mark Zuckerberg është diktator sipas përkufizimit.

Ai është diktator sipas përkufizimit. Sundimtar i vetëm që i vendos të gjitha rregullat dhe ligjet. Ai është diktatori i vendit më të madh që e kemi pasur ndonjëherë në botë. Ende po rritet më shumë se çdo vend tjetër, po fiton fuqi më shumë se çdo vend tjetër. Kjo është situata që e kemi dhe ndihem që nuk mund ta mbështes këtë. Dhe rastis që jam në kontakt me shoqëri dhe njerëz të cilët janë të ngjashëm me mua, prandaj mund t’a thërrasim njëri – tjetrin dhe të takohemi për kafe… Është shumë ngazëllyese.

A e përdorni ende Pirate Bay? Duket që po bëhet më e vështirë për ta gjetur një vend për të shkarkuar fallje…Ligjet gjithnjë e më shumë po e ndalojnë këtë lloj të shpërndarjes së fajlleve…

Po, e përdor. Shkarkoj filma dhe gjëra të tjera [si p.sh. programe, emisione, etj.]. Kick Ass është më e mira deri më tani…do të ketë gjithmonë opsione.

Por qytetarët nuk janë të organizuar; në fakt njerëzit të cilët kanë njohuri mbi teknologjinë nuk janë të organizuar sa duhet… Ju thatë që ne e kemi humbur luftën për kontroll, si është e mundur pra që të ngritemi prapë në këmbë?

Gjëja e parë është që ne kemi nevojë është të mos jemi përtacë e as naivë. Dhe si specie humane, ne jemi të dyjat. Me siguri është e dëshmuar në evolucionin tonë, që është mirë të jesh përtac/e sepse më vonë ke më shumë energji kur ke nevojë, apo? Ne jemi bërë me të vërtetë përtacë me situatën tonë, sidomos në botën përendimore. Gjërat vetëm funksionojnë disi – t’i humb pak liri dhe fiton diçka tjetër. Gjithmonë është këmbim.

Unë mendoj që kjo është çështja më e madhe për t’u zgjidhur. Nuk është çështje teknike; është se si t’i bësh njerëzit në të vërtetë të përkujdesen. Ky është problemi që e kam më gjithë këtë mënyrë të të menduarit – të gjithë po ballafaqohen me probleme që mendojnë mund të zgjidhen me teknologji, kështu që nuk do të ketë nevojë të flitni me njerëz. Por i tërë problemi që duhet t’a zgjidhësh është si të kesh vëmendjen e njerëzve, si të bashkëveprosh dhe të jesh i organizuar.

p2

Para dy viteve, ju i jeni bashkuar Finnish Pirate Party për të garuar për zgjedhjet europiane të 2014-tës. Është kjo arsyeja pse ju vendosët të hynit në politikë, për t’a ndalë përtacinë?

Jo, ajo ishte më shumë për argëtim, si shaka. Unë gjithmonë mundohem t’a kem këtë balance të shakave dhe të të menduarit. Unë po e bëj plotësisht për shaka, por prapë se prapë, ka disa pika shumë interesante. Dhe arsyeja pse po e bëj në mënyrë argëtuese është fillmisht sepse është argëtuese, po së dyti sepse është një mënyrë e mirë për ta tërhequr vëmendjen e të tjerëve. Ata ndoshta do të mendojnë dalëngadalë për problemet për të cilat flas unë. E kuptova që hyrja në politikë nuk është puna ime, por dëshiroja që politikanët tjerë të flasin për çështjet e mia, sepse kur unë flisja, kishte shumë vëmendje në atë çka thoja dhe poltikanët tjerë duhej të përgjigjeshin. Dhe kjo nënkuptonte që duhej të isha i hapur për këto çështje – ky ishte synimi im i vetëm. I respektoj me të vërtetë disa politikanë, edhe pse vetë do të isha politikani më i keq. Unë nuk do të negocioja asgjë e kjo nuk funksionin në sistemin tonë politik.

A besoni në një internet të hapur e të lirë? A është utopike të mendosh në këtë ditëve të sotme?

Natyrisht që besoj në të – dhe ne e patëm. Pastaj njerëzit filluan t’a shohin [internetin e hapur] si treg për të nxjerrë para. Por ne e patëm internetin e hapur: çdo gjë të hapur, të lirë dhe të barabartë. Tash kemi gjithçka, përveç kësaj. Ne e dëshmuan që punonte, por e shkatërruam.

Në intervistat e mëhershme ju keni thënë që ju nuk brengoseni nëse The Pirate Bay do të mbyllet ndonjëherë, edhe pse ju e bashkë-themeluat, por tani njerëz të tjerë e menaxhojnë. Pse ju nuk brengoseni? Çka ndodhi që nuk i’u pëlqen më?

Së pari, është u udhëhequr nga njerëz që kanë vendosur shumë e shumë reklama në të; ata provuan disi të përfitojnë para nga aty e kjo kurrë nuk ishte qëllimi.

Kur ne e kuptuam që Pirate Bay po rritej, ne vendosëm ta mbyllim në ditëlindjen e tij të 10të. Duhet të ndërpresh gjëra, nuk bëhet fjalë për të vazhduar me krijimin e tyre. Nuk është për të mbajtur pushtetin, bëhet fjalë për të arritur qëllimet, dhe qëllimi është për t’i mbajtur njerëzit duke menduar për shpërndarjen e fajlleve dhe cenzurën, e gjithë këto gjëra. Ne këtu ishim shumë të sukseshëm. Duhet gjithashtu të jesh në gjendje t’a kuptosh kur ka mbaruar koha dhe kur duhet të përfundosh gjërat.

Pra, ne vendosëm ta mbyllnim dhe pastaj shpresonim që platformat tjera [të shpërndarjes së fajlleve] do të rriteshin… Ne i’a dhamë The Pirate Bay njerëzve tjerë të komunitetit, e pastaj dikush tha ne nuk duhet t’a mbyllim sepse ky sajt është shumë i rëndësishëm për njerëzit…Problemi është që ne gjithmonë kemi punuar kundër decentralizimit [të shërbimeve në internet], por The Pirate Bay është një nga sajtet më të centralizuara në vetvete. Është sikur Facebook-u në media sociale. Nëse je kundër centralizimit, nuk mund t’a udhëheqësh një shërbim të web-it të centralizuar.

p3

Në një tekst për Wired magazine ju thatë për The Pirate Bay: “Ne jemi të nënfinancuar, jemi duke u vjetruar dhe duke u bërë më përtac.” A po ndodh kjo vetëm me The Pirate Bay?

Jo, jo po ndodh me gjithëkënd që është i përfshirë në aktivizm të internetit. Po bëhet me të vërtetë i vjetër. Nëse i shikon njerëzit e përfshirë, ata filluan duke e kuptuar që aktivizmi i Internetit ishte i rëndësishëm dhe duke u kujdesur për internet.

Le të themi që e shpik një lloj të ri të zhanrit muzikor dhe pastaj ju bëheni ylli i vetëm në atë zhanër të muzikës, pastaj njerëz të tjerë bashkangjiten, por ti ende je ylli. Kur vdes, dikush tjetër e zë vendin tuaj. Por ne jemi shumë të ri [me internet], saqë ne nuk vdesim…Disa nga kanë vdekur por ne nuk do të largohemi, e kjo do të thotë që njerëzit tjerë që vijnë në sferën e aktivizimit do të bazohen tek ju, në vend që të krijojnë gjërat e tyre.

Kur i bën 35, 40, 45 vjeç, e ke një agjendë totalisht ndryshe, një mënyrë jetese totalisht ndryshe. Nuk e ke energjinë e njëjtë. Gjithashtu do të thotë që bëhesh më përtac dhe përshtatesh më lehtë…Këto janë gjera që i takon rrugës. Ne nuk jemi mjaft të vjetër, mirëpo jemi shumë të vjetër për atë që duhet të jetë për njerëz të rinj.

A mund të ketë interneti klasë sociale, bazur në njohuritë që i kemi për teknologjitë?

Gjithçka ka të bëjë me çasjen në informata dhe në dituri, si dhe si të kesh çasje në të. Pra, këtu në Kosovë, njerëzit janë të etur për të marrë këto informata, filma, emisione, çkado që njerëzit tjerë kanë në pjesët tjera të botës. Dhe askush nuk i’u jep ato. Në Kosovë nuk ka Netflix për shembull. Një klasë shoqërore tipike [me modelin e internetit]: njerëzit që e kuptojnë si punon interneti dhe mund të shmangin çështje, pra nuk i shohin si problem; dhe njerëzit që nuk e kuptojnë [funksionimin e internetit].

Nëse e dini çka është një VPN, atëherë mund t’a përdorni një për ta marrë një [adresë] IP nga një vend tjetër dhe kjo nuk bëhet problem. Por pjesa tjetër e njerëzve nuk janë të edukuar, nuk e kanë atë dituri. Ata do të përfundojnë në një klasë tjetër. Në jetën e vërtetë, nëse je i ulur pranë një personi, dhe ai person e ka një problem, ju do t’a ndihmonit atë person. Por ne jemi aq të izoluar në ekranin tonë dhe nuk i shohim njerëzit e tillë. Individualizmi i internetit e bën më të vërtetë jo të dobishëm për komunitetin. Të them të drejtën, unë jam për një zgjidhje jo klasore në botë…

Si çka?

Unë jam socialist, marksist, dhe nuk dua që në njërën anë të kem njerëz me para dhe në tjetrën njerëz që punojnë për njerëzit më para…Komunikimi digjital u jep të gjithëve mundësinë të kenë çasje të njëjtë në informata, dituri, çasje në edukim. Pastaj çështja bëhet se si t’i edukojmë njerëzit aq sa të arrish diku ku ata mund të vazhdojnë t’a bëjnë vet. Por ne jemi duke bërë gjëra tjera, jemi duke i përdorur platformat e njerëzve tjerë që vendosin [bazur në] sa i pasur është vendi yt, sa i pasur je ti, kush janë prindërit e tu… Ne jemi duke i mimikuar të gjitha këto gjëra klasike nga bota fizike në botën digjitale. Ne jemi duke marrë vendim t’i vendosim ato aty, në vend që t’i bllokojmë gjërat aktivisht.

Për t’i ndalur gjërat, marrëveshjet ndërkombëtare ACTA dhe SOPA, të pafavorshme për një internet të lirë dhe të hapur u ndaluan, ndërsa TTIP jo. Informatat për TTIP kanë qenë jashtëzakonisht të vështira për t’u kuptuar dhe komuniteti i teknologjisë është brengosur për të gjithashtu. A mund të na jepni një shpjegim të thjeshtë?

Është diçka shumë e gjerë. TTIP nuk është marrëveshje tregtie, por është e dizanjuar të jetë marrëveshje tregtie. Është në të vërtetë gjë e madhe, e dizajnuar të jetë e madhe, pra nuk mund t’a rrokni konceptin e saj. Në parim i lejon kompanitë t’a sundojnë botën, duke u kthyer në principet bazike. Një kompani mund ta padisë një vend që nuk i lejon ata të bëjnë çka duan [brenda] në treg. Dhe ka poashtu dispozita për internet, duke përmbajtur shumë nga ACTA, SOPA dhe PIPA. Pra është djalli i veshur si diçka që nuk e kupton. Kur e ndalëm SOPA-n dhe PIPA-n [në 2012], tashmë TTIP ishte në listë sepse ata e dinin që nuk mund t’i kalon ato. Ne e kemi këtë naivitet dhe përtaci sepse që kur i ndalëm [SOPA-n dhe PIPA-n] ne menduam që [TTIP] nuk do të kalonte. Por kjo nuk është si funksionin në politikë. Ti ulesh aty konfident sepse fitove, dhe kjo është pse humb.

Duket se nuk mund të bëjmë shumë, sikur më të vërtetë të qëndronim prapa me dituri për t’a luftuar…

Ne nuk jemi në demokraci. Implementimi që ne e kemi për demokraci nuk është duke funksionuar; nuk është demokraci ekzistuese. Bashkimi Evropian, Shtetet e Bashkuara, mënyra se si ato funksionojnë nuk është demokraci; ato janë pak a shumë gjithçka tjetër. Janë të dizajnuara të jenë demokraci për arsye se dikush tjetër hyn në fuqi dhe ne ende besojmë që ato janë diçka e mirë; që [ata] punojnë për neve; por nuk janë. Ne mendojmëqë politikanët përpiqen të bëjnë mirë dhe me siguri shumica e politikanëve përpiqen të bëjnë mirë. Ne kemi nevojë t’a ridizajnojmë mënyrën se si funksionon demokracia. Çlirohuni nga Parlamenti Evropian, çlirohuni nga Bashkimi Evropian si koncept dhe bëni diçka tjetër.

Kjo është pse isha aq i lumtur për krizën greke. Mendoj që Syriza e kishte një arsyetim: “Nuk nuk duam çka ju keni”. Dhe ata [Syriza] janë shumë të rreptë; shumica e kuptuan që ajo çka kishin ishte një strategji me të vërtetë e keqe, por gjithashtu më e ndershmja, dhe poashtu e vetmja progresive – e frikësoi shumë Bashkimin Evropian. Jo vetëm për shkak të pagesës për Greqisë, por sepse ata menduan: “çka do të ndodhë nësë një vend tjetër provon të ketë çasjen e njëjtë?” Unë do të isha i lumtur nëse do të kishim më shumë kryengritje, më shumë revolucione sepse nuk mund t’a rregullojmë sistemin nga brenda vetë sistemit. E të gjithë janë duke u munduar t’a bëjnë këtë.

p4

Desha të përfundoj duke ju shtruar disa nga pyetjet që ju vetë i shtruat në fundjavë disa nga folësve tjerë të DOKU:TECH-ut. A besoni në revolucione? Në revolucione “të gjakshme” siç thatë ju?

Unë nuk jam për vdekjen e njerëzve, lëndimin e tyre apo diçka të tillë, por e kuptova që ne po drejtohemi shumë e më shumë drejt vendit ku njerëzit janë në skaj e do të shtyhen në qoshe. Nuk mendoj që bëhet fjalë për të besuarit apo të mos besuarit. Mund të jetë i gjakshëm, por mund gjithashtu të mos jetë i gjakshëm dhe po shpresoj për atë. Duhet të ketë një farë revolucioni diku gjatë rrugës, përndryshe nuk dua të jetoj në atë shoqëri, sepse ne me të vërtetë po e arrijmë një pikë, në mënyrë të qëndrueshme po shkojmë një pike ku kemi një lloj diktature, por ne vetëm e quajmë demokraci.

Një tjetër nga pyetjet tuaja: A ndryshoi diçka rasti i Snowden-it? Nëse po, çka?

Nuk ndryshoi. I bëri njerëzit të vetëdijshëm për gjëra për të cilat ata me siguri ishin disi të vetëdijshëm. Dhe tani që janë të vetëdijshëm, dhe janë publike, politikanët duhet t’a ndryshojnë këtë. Askush nuk po punon vërtet në këtë gjë. Ne jemi të gjithë individë, pra nuk kemi kohë të brengosemi për pjesën kolektive. Por nuk ka shumë individë që me të vërtetë brengosen, dhe ky është gabimi që po e bëjmë gjatë gjithë kohës. Pra… vërtet nuk ka ndryshuar asgjë.

Nëse komuniteti i hakerëve dhe aktivistët e internetit organizohen mirë, a mund të bëhet gjithashtu një sektor stagnues?

Shpresoj që do të ndodhë në të ardhmen, që do të ketë një lloj bashkimi, ose diçka. Ambentalistët e kanë Greenpeace për shembull, kemi një tufë avokatë në Shtetet e Bashkuara që brengosen për çështje të Shetetve të Bashkuara… Ne kemi nevojë për organizim. Por, vërtet nuk shihja njerëz që brengoseshin për t’a bërë këtë dhe fonde të mjaftuara, dhe si të arrish të këta njerëz?

Njerëzit e tekologjisë mendojnë që me të vërtetë mund t’i zgjedhin problemet me teknologji dhe nuk mund të organizohesh përpara se t’a kuptosh nevojën për organizim e ne nuk jemi në atë pikë. Unë gjithmonë po mundohem të kuptoj çka do të ndodhë në 10 ose 20 vitet e ardhshme. Gjithmonë jam duke u munduar të ndalem dhe të flas për çështjet morale dhe çka duam nga teknologjia.

Pyetja e fundit: Cila është brenga juaj më e madhe lidhur me mënyrën se si e përdorim teknologjinë?

Besimi që e kemi në aftësitë tona. Kur ka shpikje, duhet gjithmonë të kalosh nëpër një periudhë testimi. Nëse shpik diçka për internet, thjesht e vendos aty: ja ku je. Nuk ka testim, nuk ka përgjegjësi, nuk ka llogaridhënie. A ke provuar të thërrasësh Facebook-un? Kompanitë nuk japin llogari, ne nuk japim llogari. Në një shoqëri normale ke detyra dhe të drejta. Në internet, kompanitë kanë shumë të drejta dhe detyra. Në internet kompanitë kanë shumë të drejta dhe jo detyra. Kjo është çka më brengos– ne besojmë që teknologjia është neutrale dhe varet mënyra e përdorimt. Ne kemi nevojë të mendojmë qartë. Njerëzit nuk e kuptojnë që teknologjia ka shumë këndvështrime në vlerën e saj.K

Fotografitë: Atdhe Mulla

Kosovo 2.0 është partneri zyrtar medial i DokuFest-it. Ne jemi duke raportuar mbi festivalin çdo ditë, duke përfshirë pasqyra të filmave,intervista, si dhe udhëzues ditor “Sot @DokuFest”. Vizitoni uebfaqen tonë për të gjithë përmbajtjen e DokuFestit(e cila do të përditësohet çdo ditë gjatë festivalit).

Ju gjithashtu mund të na vizitoni gjatë gjithë festivalit në sheshin e Shadërvanit në Prizren, ku jemi duke shitur kopje të revistës tonë, duke përfshirë edhe edicionin tonë ‘Migrimi’ dhe revistën tonë më të re ‘Ambienti.’