Jemi nĂ« mes tĂ« verĂ«s: Ă«shtĂ« koha pĂ«r tâu ikur punĂ«ve e pĂ«rgjegjĂ«sive, dhe pĂ«r tĂ« shkuar nĂ« plazh a male me njĂ« libĂ«r tĂ« mirĂ« dhe me njerĂ«zit qĂ« i duam. PĂ«r kĂ«tĂ« arsye, ekipi i redaksisĂ« sĂ« K2.0 ka vendosur ta pĂ«rpilojĂ« njĂ« listĂ« tĂ« vogĂ«l tĂ« librave qĂ« ne i rekomandojmĂ«, nĂ«se keni vend nĂ« listĂ«n e leximit, apo edhe mĂ« mirĂ«, nĂ«se e keni listĂ«n tĂ« zbrazĂ«t.
Synimi ishte ta pĂ«rzgjidhnim njĂ« âlistĂ« tĂ« lehtĂ« verore leximiâ, por ka kufij nĂ« atĂ« se sa tĂ« lehta mund tĂ« jenĂ« rekomandimet e gazetarĂ«ve dhe tĂ« redaktorĂ«ve. SidoqoftĂ«, shpresojmĂ« qĂ« disa prej kĂ«tyre librave mund tâju shĂ«rbejnĂ« gjatĂ« arratisjes sĂ« kufizuar nga realiteti, dhe qĂ« janĂ« mjaft tĂ« âlehtaâ pĂ«r tâi procesuar truri nĂ« mes tĂ« nxehtĂ«sisĂ« vdekjeprurĂ«se tĂ« verĂ«s.
Iliriana Banjska, Redaktore Menaxheriale: âBlue Mondayâ nga Amon Grunberg
Rekomandimi im Ă«shtĂ« âBlue Mondayâ nga Amon Grunberg (autor holandez). Ai ka njĂ« stil shumĂ« unik. ĂshtĂ« njĂ« pĂ«rzierje ndĂ«rmjet ârealizmitâ dhe âbrutalizmitâ nĂ« stilin e Bukowski-t, por proza e tij rrjedh shumĂ« mĂ« butĂ«. Interesante Ă«shtĂ« qĂ« ai e shkroi kĂ«tĂ« roman nĂ« moshĂ«n 22 vjeçare pĂ«r shkak tĂ« njĂ« basti, dhe u bĂ« shumĂ« i suksesshĂ«m nĂ« HolandĂ« (nĂ« atĂ« kohĂ« ai nuk ishte autor i arrirĂ«).Â
MĂ« pĂ«lqen shumĂ«, sepse e thyen idenĂ« qĂ« romanet duhet tĂ« kenĂ« madhĂ«shti nĂ« tregimet e tyre. Tregimi Ă«shtĂ« pĂ«r njĂ« adoleshent shumĂ« tĂ« thjeshtĂ« dhe normal qĂ« jeton njĂ« jetĂ« bajate dhe tĂ« rĂ«ndomtĂ« nĂ« Amsterdam. Lexuesi shkon nĂ« njĂ« udhĂ«tim tĂ« rĂ«ndomtĂ«, dhe herĂ« pas here tĂ« çuditshĂ«m me personazhin, sepse Grunberg pĂ«rdor njĂ« gjuhĂ« aq tĂ« thjeshtĂ« sa Ă«shtĂ« romantike nĂ« autenticitetin dhe banalitetin e saj. Mendoj se kjo Ă«shtĂ« pĂ«rgjigjja moderne ndaj âNauseaâ tĂ« Sartre-it apo âFactotumâ e Bukowski-t, por version qĂ« Ă«shtĂ« zhveshur nga elementet letrare.
NidĆŸara AhmetaĆĄeviÄ, Redaktore Rajonale: âUnder Pressureâ nga Faruk Ć ehiÄ
Autori boshnjak Faruk Ć ehiÄ Ă«shtĂ« poet dhe veteran i luftĂ«s, i pagĂ«zuar prej disa kritikĂ«ve letrarĂ« si âHemingway boshnjakâ pĂ«r shkak tĂ« stilit tĂ« shkrimit dhe temave pĂ«r tĂ« cilat shkruan. NĂ« kĂ«tĂ« libĂ«r tĂ« tregimeve tĂ« shkurtra, SahiÄ shkruan pĂ«r luftĂ«n e viteve â90, kur ishte ushtar aktiv dhe komandant i njĂ«rit prej njĂ«siteve tĂ« ushtrisĂ« sĂ« Bosnjes dhe HercegovinĂ«s. Pas luftĂ«s, i thyer dhe duke vuajtur nga Ărregullimi i Stresit Posttraumatik, ai Ă«shtĂ« duke e kuptuar luftĂ«n, popullin dhe Bosnjen. Libri ishte i shkruar mirĂ« dhe dallonte nga shkrimet e tjera tipike pĂ«r luftĂ«n dhe Bosnjen. Libri Ă«shtĂ« pĂ«rkthyer dhe shtypur nĂ« gjuhĂ«n angleze falĂ« njĂ« fushate nĂ« Kickstarter tĂ« njĂ« shtĂ«pie botuese speciale nga Ballkani, Istros Books.Â
Sindre Langmoen, Redaktor: âMoominpappa at Seaâ nga Tove Jansson.Â
Ndonëse shumë njerëz janë të njohur me The Moomins nga seria televizive, librat janë pasuria e vërtetë dhe duhet të lexohen si nga të rriturit, ashtu edhe nga fëmijët.
âMoominpappa at Seaâ shihet prej shumĂ«kujt si libri i kĂ«saj serie i cili shĂ«non njĂ« transicion. Librat e kaluar ishin specifikisht pĂ«r fĂ«mijĂ«, ndĂ«rsa tregimet e mĂ«vonshme morĂ«n njĂ« thellĂ«si tĂ« shtuar tĂ« karakterit dhe tĂ« kompleksitetit nĂ« temat e trajtuara.
Në tregim, Moominpappa shkon me familjen në një udhëtim te një fener deti, i zhgënjyer nga jeta e lehtë, me të cilën është i papërmbushur, dhe për shkak të të cilës ndihet i pavlefshëm. Feneri del të jetë vend i ftohtë dhe i shkretë, prandaj ata e kanë të vështirë të ndihen si në shtëpi. Të gjithë anëtarët e familjes përjetojnë udhëtime individuale medituese të rritjes. Moominpappa përpiqet të gjejë përmbushje duke përpiluar projekte të cilat gjithmonë dështojnë, duke e lënë atë me fytyrë kah deti; Moominmamma kërkon shpëtim duke i pikturuar të gjitha lulet që i kanë në shtëpi, the Moominvalley; Moomintroll ballafaqohet me Groke, i cili është mishërimi i vetmisë, ftohtësisë dhe vdekjes.
Libri i kushtohet babait të vdekur të Tove Jansson dhe shëben si portretizim i një burri kompleks, si dhe si lamtumirë e përzemërt.
TrĂ«ndelina Halili, Video Asistente: âArt and Visual Perception: A Psychology of the Creative Eyeâ nga Rudolf Amheim
âArt and Visual Perceptionâ Ă«shtĂ« njĂ« libĂ«r psikologjik pĂ«r syrin kreativ. E rekomandoj kĂ«tĂ« libĂ«r nĂ«se kĂ«rkoni ta kuptoni gjuhĂ«n pamore. Eksplorohet nĂ« tĂ« se si i kupton dhe i lexon truri sendet si vijat dhe format. MeqĂ« gjysma e trurit i kushtohet procesimit tĂ« informatave pamore, ky libĂ«r do tâju ndihmojĂ« me zhvillimin e perceptimit tĂ« sendeve. E ndihmon shikuesin tĂ« krijojĂ« mprehtĂ«si pamore.Â
Libri merret me ato qĂ« i shohin njerĂ«zit, por na ndihmon tâi qasemi dhe tâi shohim mĂ« mirĂ« punimet artistike.
Ky libĂ«r Ă«shtĂ« pĂ«r ata qĂ« duan tĂ« shkojnĂ« pĂ«rtej bazĂ«s dhe tâi hyjnĂ« shkencĂ«s sĂ« tĂ« menduarit pamor. Por ju paralajmĂ«roj se nuk Ă«shtĂ« libĂ«r i lehtĂ« pĂ«r tâu lexuar nĂ« plazh.
Nerina Guri, Gazetare: â23 Things They Donât Tell You About Capitalismâ nga Ha-Joon Chang
Jua rekomandoj â23 Things They Donât Tell You About Capitalismâ nga Ha-Joon Chang – njĂ« libĂ«r jokonformist pĂ«r ekonominĂ« nĂ« plot aspekte, i cili trajton tema si: sa Ă«shtĂ« i lirĂ« me tĂ« vĂ«rtetĂ« tregu i pĂ«rbashkĂ«t dhe a ekziston realisht ashtu siç shpjegohet shpeshherĂ« nga politikanĂ«t dhe ekonomistĂ«t e kryerrymĂ«s; si mund tĂ« mos i shtiem nĂ« njĂ« thes ekonomistĂ«t dhe politikanĂ«t, por nuk mund ta ndajmĂ« nĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ« ekonominĂ« nga politika; pse makina e larjes mund tĂ« shihet si zbulim mĂ« revolucionar pĂ«r ekonominĂ« se vetĂ« interneti, etj.
Duke ndjekur njĂ« qasje shumĂ« autentike, libri ndĂ«rtohet parimisht duke prezantuar eksplorimet kryesore tĂ« koncepteve dhe temave kyçe ekonomike, tĂ« cilat ndikohen shumĂ« nga dogma neoliberale, dhe pastaj duke i shpjeguar tĂ« njejtat nĂ«pĂ«rmjet disa lenteve heterodokse dhe pragmatike. Struktura e tij Ă«shtĂ« e ndĂ«rtuar ashtu qĂ« lexuesi tĂ« ketĂ« mundĂ«si ta lexojĂ« gjithĂ« librin, tĂ« zgjedhĂ« kapituj tĂ« posaçëm pĂ«r ta kuptuar njĂ« temĂ«, apo ta zgjedhĂ« cilindo kapitull dhe prapĂ«seprapĂ« ta kuptojĂ«. PĂ«r fund, stili dhe gjuha e bĂ«jnĂ« tĂ« lehtĂ« pĂ«r tâu lexuar dhe tĂ« qasshĂ«m pĂ«r njĂ« audiencĂ« mĂ« tĂ« gjerĂ«, jo vetĂ«m pĂ«r njerĂ«z me pĂ«rvojĂ« nĂ« ekonomi.
Fitim Salihu, Gazetar: âThe Sirens of Baghdadâ nga Yasmina Khadra
Yasmina Khadra është pseudonimi i përdorur nga shkrimtari algjerian Mohammed Moulessehoul. Ai ishte oficer në Algjeri në kohën kur i shkroi librat e parë, ndaj për ta shmangur censurimin, vendosi të shkruante qëllimisht nën një pseudonim gruaje.
âThe Sirens of Baghdadâ Ă«shtĂ« romani i fundit i trilogjisĂ« sĂ« tij qĂ« trajton ndikimin e fundamentalizmit religjioz nĂ« jetĂ«n e pĂ«rditshme tĂ« qytetarĂ«ve tĂ« Lindjes sĂ« Mesme. Tregimi zhvillohet nĂ« Irak nĂ« fund tĂ« regjimit tĂ« Saddam Hussein dhe nĂ« vitet e para pas pushtimit amerikan. Shtylla e romanit qĂ«ndron te efektet qĂ« mund tâi ketĂ« fundamentalizmi religjioz nĂ« jetĂ«n e pĂ«rditshme tĂ« njerĂ«zve tĂ« zakonshĂ«m.
Në këtë roman, Khadra merret edhe me dilemën ndërmjet jetës në një regjim autoritar dhe diktatorial, i cili ofron mirëqenie sociale dhe siguri, por ka mungesë të lirisë dhe të jetës në një regjim me liri të fjalës dhe të zgjedhjes, e nuk ka siguri e as mirëqenie ekonomike.
Në fakt, të gjitha romanet e Khadra-s janë pasqyrë shumë e saktë e shoqërive arabe dhe përmes tyre mund të mësojmë shumë për jetën e përditshme në këto vende.
Arian Lumezi: Gazetar: âThe Moment of Lift: How Empowering Women Changes the Worldâ nga Melinda Gates
Si njëri prej drejtuesve të Bill dhe Melinda Gates Foundation, Melinda punon shumë me projekte të cilat kanë për synim të arrijnë më shumë përparim dhe barazi duke i fuqizuar gratë. Duke udhëtuar, zhvilluar hulumtime gjithëpërfshirëse dhe kryer punë humanitare, dhe gjithashtu duke jetuar me njerëz që vuajnë prej këtyre problemeve për shumë vite, ajo ofron një tregim të rëndë por të sinqertë për vuajtjen dhe argumenton se barazia ndikon në mirëqenien dhe mbarësinë e familjeve dhe të ekonomisë në përgjithësi.
Libri fokusohet edhe nĂ« raste frymĂ«zuese, si vajza e cila bĂ«ri marrĂ«veshje me babain qĂ« tĂ« pranonte tâi nĂ«nshtrohej synetisĂ« sĂ« gjenitaleve femĂ«rore, me kusht qĂ« ta vazhdonte edukimin.
Interesante Ă«shtĂ« edhe se disa prej shembujve nĂ« libĂ«r nĂ« lidhje me mungesĂ«n e barazisĂ« gjinore duken tĂ« ngjashĂ«m me ata qĂ« hetohen nĂ« shoqĂ«ri tĂ« tjera, si nĂ« KosovĂ«; pĂ«r shembull tradita e disa shteteve tĂ« caktuara afrikane, ku gruaja dhe fĂ«mijĂ«t duhet tĂ« presin tĂ« hajĂ« burri, para se tâi hanĂ« mbetjet nĂ« tryezĂ«. Mendoj qĂ« tĂ« gjithĂ« duhet ta lexojnĂ«.
Dafina Halili, Gazetare: âThe Woman Destroyedâ nga Simone de Beauvoir
âNĂ« tri tregime shumĂ« inteligjente pĂ«r prishjen e pasionit, Simone de Beauvoir na çon nĂ« jetĂ«t e tri grave, tĂ« gjitha nĂ« moshĂ« madhore, qĂ« ballafaqohen me kriza tĂ« papritura⊠E mbushur me mendimet e jashtĂ«zakonshme tĂ« de Beauvoir pĂ«r gratĂ«, âThe Woman Destroyedâ na jep njĂ« shkrimtare legjendare nĂ« formĂ«n mĂ« tĂ« mirĂ« tĂ« sajâ, shkruante The Sunday Herald Times (LondĂ«r) pas botimit tĂ« librit nĂ« vitin 1969 nĂ« gjuhĂ«n angleze, koment tĂ« cilin e shoh si tĂ« mirĂ«filltĂ« dhe tĂ« saktĂ« pĂ«r kĂ«tĂ« vepĂ«r tĂ« jashtĂ«zakonshme nĂ« prozĂ« nga de Beauvoir.Â
E mora si dhuratĂ« para disa muajsh dhe tani sâpo mund tĂ« mos ia rekomandoj secilĂ«s shoqe. Tri tregimet e gjata i shtyjnĂ« lexuesit tĂ« reflektojnĂ«, nĂ«se jo tâi vĂ«nĂ« nĂ« dyshim, idetĂ« e tyre pĂ«r lirinĂ«, varĂ«sinĂ«, besnikĂ«rinĂ«, seksin dhe marrĂ«dhĂ«niet, mes tĂ« tjerash. NĂ«se keni lexuar âThe Second Sexâ, vetĂ«m imagjinoni se si filozofja, feministja dhe aktivistja politike e mirĂ«njohur i ka inkuadruar teoritĂ« sociale tĂ« saj nĂ« njĂ« prozĂ«, dhe nĂ« jetĂ«t e tri grave qĂ« padyshim janĂ« tĂ« njohura pĂ«r ne.
Ngadhnjim Avdyli, Gazetar: âTerxhumanâ nga Idlir Azizi
Ngjarja vendoset nĂ« TiranĂ«, nĂ« shtatorin e vitit 2004, kur KombĂ«tarja Shqipatare e Futbollit luante kundĂ«r asaj tĂ« GreqisĂ«, pak muaj pasi kjo e fundit fitoi Kampionatin Evropian tĂ« Futbollit. PĂ«r tĂ« mbuluar kĂ«tĂ« ngjarje, vjen gazetari i Financial Times tĂ« LondrĂ«s, mirĂ«po pĂ«r ta kryer punĂ«n, gazetari ka nevojĂ« pĂ«r njĂ« vendas i cili do tâi pĂ«rkthejĂ«, tâia gjejĂ« kontaktet ose tâia sqarojĂ« kontekstin.Â
Personazhi tjetĂ«r Ă«shtĂ« ââfikseriââ, apo ââterxhumaniââ, prej tNgjarja vendoset nĂ« TiranĂ«, nĂ« shtatorin e vitit 2004, kur KombĂ«tarja Shqipatare e Futbollit luante kundĂ«r asaj tĂ« GreqisĂ«, pak muaj pasi kjo e fundit fitoi Kampionatin Evropian tĂ« Futbollit. PĂ«r tĂ« mbuluar kĂ«tĂ« ngjarje vjen gazetari i Financial Times tĂ« LondrĂ«s, mirĂ«po pĂ«r ta kryer punĂ«n, gazetari ka nevojĂ« pĂ«r njĂ« vendas i cili do tâi pĂ«rkthejĂ«, tâia gjejĂ« kontaktet ose tâia sqarojĂ« kontekstin gazetarit.Â
Personazhi tjetĂ«r Ă«shtĂ« ââfikseriââ, apo ââterxhumaniââ, prej tĂ« cilit merr emrin edhe romani. Terxhumani pranon punĂ«n pĂ«r shkak tĂ« njĂ« pagese tĂ« mirĂ« nĂ« krahasim me atĂ« qĂ« Ă«shtĂ« zakonisht nĂ« ShqipĂ«ri, por qĂ« nuk krahasohet me atĂ« tĂ« gazetarit: ani pse ky e ka tĂ« pamundshme tĂ« kryejĂ« punĂ«n pa ndihmĂ«n e terxhumanit, dhe e gjithĂ« puna intelektuale Ă«shtĂ« e ââfikseritââ.Â
PavarĂ«sisht kĂ«saj, Ă«shtĂ« gazetari ai qĂ« mban primatin nĂ« raportin mes tyre, e shpeshherĂ« shfaq arrogancĂ« kundrejt terxhumanit, por edhe i mban ligjĂ«rata pĂ«r shkencat poskoloniale, pĂ«r progresin ose barazinĂ«, por veprimet e tij nuk pĂ«rkojnĂ« me ato qĂ« i thotĂ«.Â
NĂ« anĂ«n tjetĂ«r, Terxhumani Ă«shtĂ« plot kritika ndaj gazetarit, por ato i mban pĂ«r vete, edhe nĂ« rastet kur gazetari kĂ«rkon tema ââekzotikeââ pĂ«r ShqipĂ«rinĂ«, qĂ« tĂ« japin idenĂ« se kĂ«shtu mirĂ«mbahen steriotipet karshi shoqĂ«risĂ« shqiptare (dhe pĂ«rtej shoqĂ«risĂ« shqiptare) qĂ« mbizotĂ«rojnĂ« nĂ« mediat ose tek eksponentĂ«t evropianĂ«. Â
Tensioni rritet edhe mĂ« shumĂ« pas takimit tĂ« gazetarit me personazhin tjetĂ«r, ish-profesorin e Universitetit tĂ« TiranĂ«s. NjĂ« figurĂ« komplekse, cinik, kontestues, e denoncues i shoqĂ«risĂ« shqiptare. Ai dekonstrukton shoqĂ«rinĂ« shqiptare, tĂ« cilĂ«n e quan ââjo tĂ« hapur, por kĂ«mbĂ«hapurââ. Nuk lĂ« pa u kapur me intelektualĂ«t, politikanĂ«t e OJQ-tĂ«, qĂ«, sipas tij, janĂ« tĂ« interesuar vetĂ«m tĂ« ruajnĂ« status quo-nĂ«, e pasurimin e kanĂ« prioritet. Profesori vazhdimisht tenton tĂ« dekonstruktojĂ« ligjĂ«rimet dominuese nĂ« ShqipĂ«ri.Â
PĂ«rkundĂ«r kĂ«saj, gazetari Ă«shtĂ« indifirent karshi profesorit.Â
Me anë të këtij romani, autori Azizi tenton të analizojë shoqërinë shqiptare, raportin me ndërkombëtarët, pafuqinë politike të Shqipërisë, mbijetësen dhe jo jetesën, si dhe ligjërimet dominuese në shoqërinë shqiptare.K
Foto kryesore: Arrita Katona / K2.0.
