“Mirëpo në sheshin e madh nuk kishte trupa. Në sheshin e madh shkonin e vinin vetura. Mijëra vetura. Njerëzit fshiheshin brenda barkut të veturave dhe mua më përshkoi një drithmë. U ndieva pakthyeshmërisht i humbur. Rrugëve nuk shiheshin fytyra njerëzore. Fytyrat njerëzore ishin përpirë nga makinat. Në vend të syve njerëzorë parakalonin shpërfillës sytë e makinave me tufat e projektorëve që çanin errësirën si sy egërsirash”.

“Lëkura e Qenit”, Fatos Kongoli

Më në fund, Fakulteti Filologjik po përmendet nëpër medie. E gjithë kjo, falë parkingut nëntokësor, që u hap në Prishtinë, më 11 nëntor 2022. Më saktë, parkingu nëntokësor te Fakulteti Filogjik. Parkingu është kryefjala. Fakulteti kurrë nuk është. Sidomos jo fakulteti i dijeve humane. Nuk kam veturë, as leje të vozitjes. Vetëm nja dy diploma të këtij fakulteti.

Pasi jam studente e Filologjikut, edhe e kuptoj pse bën bujë diçka e tjetra jo. Fjala “filologji” do të thotë “dashuri për dijen” e fjala “parking”, mbase “dashuri për veturat”. A duhet pyetur pse sot njëra ka vlerë e tjetra jo? Këtë të parëndësishmen, pra fakultetin, e përmendin vetëm nëse qëllon të ndodhet afër një parkingu. Ose, parkingu afër një fakulteti se këtyre të fundit u ka dalë boja, apo jo?

Si një studente e këtyre degëve të parëndësishme, gjuhës e letërsisë, sot vajtoj vdekjen e një kampusi universitar. 

E këtë e bëj përmes kujtimeve. Vendi më i dashur në tërë Prishtinën ka qenë ky kampus, tashmë i betonizuar. Atëherë ka qenë koha e ligjëratave të arta, e pas tyre, në ndonjë ditë të bukur pranvere shijonim parkun në oborr të fakultetit. Uleshim e diskutonim për libra, apo për përralla, siç do i quanin të tjerët. 

Ndonjëherë ulesha aty edhe vetëm dhe zhytesha në ndonjë libër. Më pëlqente vendndodhja. Ishte aq afër qendrës, por pemët sikur e mbanin njëfarë largësie me atë jetën dinamike tutje. E rrethuar me studentë që ushqejnë dashuri të pastër për dijen, apo në vetminë e bekuar të librave, parku i kampusit më dukej si një kullë e fildishtë. Ishte kulla ime e fildishtë ku kaloja pauzat në mes të ligjëratave, buzë pemës ngjyrë rozë dhe parajsës së gjelbër. Më ngjante një ëndërr, të studioj letërsinë pranë një vendi të tillë. 

Kjo është kaluara e lavdishme e kampusit universitar, para se ta vrisnin mizorisht. Prej fillimit qava fatin e tij, anipse premtonin që parajsa e humbur do të kthehej. A kthehet dot diçka e vdekur? Parku do të kthehej aq sa më kthehen ato vitet kur jo vetëm studioja, por jetoja artin në sallat gjysmë të errëta të Filologjikut. Jo vetëm që nuk u kthye, por përveç parkingut, aty u hapën edhe biznese. Kampusi universitar i komercializuar. Një ëndërr moderne! Edhe makthet janë ëndrra.

Kulla ime e fildishtë tash ngjan me një qendër tregtare. Është një tjetër pamje e shëmtuar e ditëve të sotme, ku mjediset akademike nuk kanë vend. Nuk sjellin mjaftueshëm…kapital. Është jetë e shpejtë, kush ka kohë të ngadalësojë këtë ritëm nëpër parqe e të thellohet në mendime? Më mirë të shijojmë një ëmbëlsirë apo një hamburger te lokalet aty e në fluksin e njerëzve, të harrojmë mendimet tona. Sot jeta është më e përshtatshme për një makinë se një qenie njerëzore. 

Oh, i harrova veturat fare. Parkingun e famshëm. Problemin madhor, çmimet e larta. “Princi i vogël” i autorit francez Antoine de Saint-Exupéry ankohet që të rriturit arrijnë të mendojnë vetëm në numra. 

Një orë, një euro. Dy orë, dy euro. Abonim javor, 90 euro. Abonim mujor 250 euro. Abonim vjetor, 2500 euro. E pranojnë problemin vetëm nese u paraqitet me numra. Ndërsa shqetësimi im nuk ekziston sepse nuk e paraqes dot me numra. Çfarë numri do të ishte kur mjedisi akademik nuk bën assesi të kthehet në një zonë biznesi? Po numri që do ishte i barabartë me vjedhjen e kampusit nga studentët e dorëzimi i tij te pronarët e bizneseve? Nuk e mas dot. E të tjerëve u interesojnë vetëm përkthimi i këtyre në të holla, nuk kuptojnë gjuhë tjetër.

Mirë e kanë. Jeta është shumë e shtrenjtë sot. Vërtetë. Edhe parkingu. Dija ndërkohë po kërkon lëmoshë, brenda e jashtë fakultetit. Dijen po e lëmë anash, të vjetëruar e gati të harruar brenda fakultetit. Të kthehemi te pjesa mbi parkingun nëntokësor. Nuk më duket e vendit që aty ka biznese që nuk lidhen me akademinë. Kam disa ide më të mira. Ato po i lëmë aty, të hyjmë me mendje të zbrazura e të mbushim barkun. 

Por diçka mungon. Disa biznese online të kalojnë në fizike, si për shembull shitja e diplomave apo punimeve shkencore. E përshtatshme apo jo? Për të dyja palët, studentët dhe profesorët. Dalin nga fakulteti, dy hapa dhe shkojnë porosisin një temë diplome. Bachelor, master apo doktoratë. Në kohën që presin shkojnë e shijojnë një kafe. A thua këto shkojnë aq shtrenjtë sa parkingu? 

Ideja tjetër është ndërtimi i një hoteli të madh, me reklama aq të mëdha afër sa të mos vërehet fakulteti fare. Ose-ose, pse të mos bëhet objekti i fakultetit hotel për shembull? Ose banesa shumëkatëshe. Kush po lodhet për arsimin? 

Pushtetarët i gëzohen “evropianizimit” të kryeqytetit, shumë qytetarë mund të jenë të lumtur. Siç thotë Kamy, “duhet ta imagjinojmë Sizifin të lumtur” e “ta pranojmë absurditetin e jetëve tona”. Sizifi është figura mitologjike, i dënuar ta dërgojë një gur në një kodër të pjerrët, deri në përjetësi. 

“Parkingu nëntokësor, një vlerë e shtuar e qytetit të Prishtinës”, u deklarua nga të pranishmit në hapje –– nga ata që po përjetonin këtë lumturi hyjnore (shtëpinë e re për veturat e tyre). E theksojnë kaq shumë fjalën vlerë, me një buzëqeshje të ndritur në fytyrë, saqë gati na bëjnë ta besojmë njëmend. Parkingu –– vlerë. Në rrugën nga jemi drejtuar, zor të krijojmë ndonjë vlerë tjetër.

Me një jetë të tillë, si mund të jetë ndokush i lumtur? E nëse në varrimin e kampusit shoh buzëqeshje, çdo lloj lumturie tjetër mund të imagjinohet.

Imazhi i ballinës: Atdhe Mulla / K2.0