Više od 430.000 građana glasalo je po drugi put, u nedelju, 9. novembra, u 18 opština na Kosovu, gde je održan drugi krug izbora. Izbori od 12. oktobra doneli su pobednike sa više od 50% glasova samo u 20 opština, dok je drugi krug bio presudan u većini većih gradova Kosova.

U nekim opštinama rezultat je bio gotovo očekivan, imajući u vidu veliku razliku u glasovima iz prvog kruga. Ali najteža trka vodila se u Prištini i Južnoj Mitrovici, gde su kandidati imali vrlo mali broj glasova razlike. Iako su te dve opštine bile u centru pažnje, napeta trka odvijala se i u opštini Kosovo Polje, gde je Pokret Samoopredeljenje (LVV) izazvao Demokratski savez Kosova (LDK), koji je 25 godina zadržavao vlast u toj opštini.

Napeta trka u Južnoj Mitrovici dovela je do toga da izlaznost birača bude veća nego u prvom krugu, što je rezultiralo promenom vlasti u toj opštini.

Lokalna vlast podeljena je gotovo ravnomerno između političkih partija: Pokret Samoopredeljenje (LVV) i Demokratski savez Kosova (LDK) upravljaće sa po sedam opština, Demokratska partija Kosova (PDK) šest, Alijansa za budućnost Kosova (AAK) pet, dok je Srpska lista (SL) povratila vlast u deset opština sa većinskim srpskim stanovništvom. Preostale tri opštine vodiće manje partije.

Drugi krug lokalnih izbora održan je usred institucionalne blokade. Osam meseci nakon februarskih parlamentarnih izbora, Albin Kurti iz pokreta LVV nije uspeo da obezbedi dovoljan broj glasova za formiranje vladinog kabineta. Očekuje se da će ove nedelje drugi mandatar iz LVV, Glauk Konjufca, ponovo pokušati da dobije glasove potrebne za formiranje vlade.

Porazi skriveni pod velom pobeda

Porazi koji su proistekli iz drugog kruga izbora 9. novembra sakrili su se pod okovratnike zavrnutih košulja partijskih lidera koji su izašli da proslave pobede u odabranim gradovima.

Jedini poraz koji je javno priznat bio je poraz Xhafera Gashija iz LDK u Obiliću, koji je preuzeo odgovornost za neuspeh i podneo ostavku na sve funkcije u stranci. U Obiliću će naredne četiri godine vlast obavljati Halil Thaçi iz LVV.

Lideri stranaka odlučili su se da svoje proslave pobeda održe u velikim centrima. Pobedа Fatona Pecija iz LVV u Južnoj Mitrovici navela je premijera u tehničkom mandatu Albina Kurtija da se pridruži slavlju tamo, dok je pobeda Përparima Rame iz LDK u Prištini izvela iz kancelarije predsednika LDK Lumira Abdixhikua zajedno sa njegovim timom na Trg Skenderbega u Prištini. U međuvremenu, predsednik PDK Memli Krasniqi izabrao je Prizren za proslavu pobede Shaqira Totaja, koji je osvojio još jedan mandat. Ramush Haradinaj iz AAK uputio se u Suvu Reku da proslavi pobedu Balija Muharremaja, takođe reizabranog na još jedan mandat.

Pobeda Rame u Prištini bila je najveća pobeda LDK. Nakon mandata ispunjenog problemima sa realizacijom kapitalnih projekata, Rama je kampanju usmerio na optužbe protiv tadašnje vlade predvođene LVV, tvrdeći da je ona odgovorna za blokadu projekata. Nasuprot njemu stajao je upravo čovek koji ga je optuživao za blokadu — vršilac dužnosti ministra kulture, Hajrulla Çeku. Dok je razlika između Rame i Çekua u prvom krugu bila nešto više od 500 glasova, u drugom krugu se povećala: Rama je osvojio 51,54% glasova, odnosno 2.809 glasova više od Çekua, koji je dobio 48,46%.

Vrlo tesna trka za Južnu Mitrovicu vodila se između Ariana Tahirija, dotadašnjeg zamenika gradonačelnika Mitrovice, novu političku figuru iz redova PDK, i Fatona Pecija iz LVV, bivšeg ministra poljoprivrede, šumarstva i ruralnog razvoja.

Sa razlikom od samo 47 glasova u prvom krugu izbora, u drugom krugu Peci je osvojio 53,47%, dok je Tahiri dobio 46,53%. PDK je izgubio vlast u ovoj opštini četiri godine nakon što ju je povratio sa Bedrijem Hamzom.

Poraz PDK u Mitrovici ostao je u senci slavlja u Prizrenu. Tamo je PDK uspeo da zadrži vlast još četiri godine, gde je ponovo izabrani gradonačelnik Shaqir Totaj osvojio 53,86% glasova, dok je Artan Abrashi iz LVV dobio 46,14%. PDK je zadržao vlast i u Vučitrnu, gde je Ferit Idrizi pobedio Sylejmana Mehollija iz LVV, kao i u Kačaniku, gde je Sabedin Vishi pobedio Jetona Raku iz LVV.

U drugim većim centrima, Peć je oborio rekord, jer je po četvrti put za gradonačelnika izabran Gazmend Muhaxheri iz LDK. Iako je to pobeda koja pokazuje stabilnost ove partije u tom gradu, Muhaxheri je proslavio sam, bez predsednika partije. LDK je uspeo da zadrži i Vitinu, Junik i Dragaš. Ipak, izgubio je dve opštine, među kojima i bastion koji je držao 25 godina — Kosovo Polje, koje ovog puta nije imalo kandidata Burima Berishu, koji je pet puta uzastopno pobeđivao, već Besnika Osmanija, koga je porazio Valon Prebreza iz LVV, nova politička figura u ovoj trci. LVV je pobedio LDK i u Obiliću, još jednom bastionu te partije. Halil Thaçi iz LVV osvojio je 51,09% glasova, dok je Xhafer Gashi dobio 48,91%.

U ovom krugu LDK se takmičio sa LVV za povratak bastiona i u Gnjilanu. Ipak, dosadašnji gradonačelnik Alban Hyseni nastaviće da obavlja tu funkciju još jedan mandat, nakon što je pobedio ubedljivim rezultatom od 61,06% u odnosu na Arbëra Ismailija, koji je dobio 38,94% glasova.

U međuvremenu, AAK je uspela da zadrži vlast u četiri opštine. Ardian Gjini osvojio je dovoljan broj glasova za svoj treći mandat u Đakovici, protiv Ardiana Gole iz LVV. Treći mandat u ovom drugom krugu za AAK obezbedili su i Bali Muharremaj u Suvoj Reci, Smajl Latifi u Orahovcu i Zenun Elezaj u Klini.

Bez većine u opštinskim skupštinama

U prvom krugu izbora izabrani su i odbornici za opštinske skupštine, čiji sastav u većini opština ne predstavlja većinu u korist izabranog gradonačelnika. Iako se to dogodilo i tokom lokalnih izbora 2021. godine, nedostatak većine u opštinskim skupštinama može ograničiti mogućnosti za sprovođenje njihovih programa.

Opštinske skupštine imaju veliki značaj u donošenju odluka u jednoj opštini, jer je za usvajanje odluka neophodna saglasnost većine prisutnih članova. Decentralizovani sistem upravljanja na Kosovu daje opštinama značajna izvršna ovlašćenja za rešavanje pitanja kao što su snabdevanje vodom, kvalitet osnovnog i srednjeg obrazovanja, održavanje puteva, pa sve do funkcionisanja primarnih zdravstvenih centara.

U Prištini, gradonačelnik iz redova LDK, Përparim Rama, ima samo 29,10% odbornika iz svoje partije u sastavu opštinske skupštine. Više od 50% skupštine čine odbornici iz LVV sa 21,88%, PDK sa 22,44% i AAK sa 10,02%.

U Peći, ponovo izabrani gradonačelnik Gazmend Muhaxheri ima 39,96% odbornika svoje partije u opštinskoj skupštini, dok više od 50% odbornika pripada AAK, PDK i LVV.

U Mitrovici, iako je LVV pobedila PDK, PDK i dalje ima 40,24% odbornika u opštinskoj skupštini — oko 17% više od pobedničke partije.

U Gnjilanu, iako je Alban Hyseni iz LVV osvojio još jedan mandat, slično nema većinu u opštinskoj skupštini, gde 38,19% odbornika pripada LVV, dok oko 40% skupštinskog sastava čine PDK i LDK.

U Đakovici, Ardian Gjini iz AAK ima samo 32,35% odbornika svoje partije u sastavu skupštine, dok oko 50% odbornika dolazi iz redova LVV, PDK i LDK. U Prizrenu, iako kao pobednička partija, PDK ima samo 32,34% odbornika u skupštini, dok iza nje slede LVV i LDK.

Iako je nedostatak većine u opštinskim skupštinama očigledan, u narednim danima se očekuje formiranje koalicionih vlada po opštinama koje bi trebalo da omoguće njihovo funkcionisanje.

Naslovna slika: Ferdi Limani / K2.0