Të pohoj që e njoh Kosovën pasi jetoj qe 25 vjet këtu, nuk tregohem e sinqertë. Nuk i njoh as njerëzit që jetojnë këtu, as vendet që unë i kam shkelur ose jo e as trishtimin e lumturinë që mbushin zemrat përreth meje.
Po, Kosova është vend i vogël. Po, të njëjtat fytyra i sheh ngado që shkon. Të njëjtën fjali me tonin më moskokçarës e dëgjon prej çdokujt: “Hajt se bohet mirë!”. Të njëjtën buzëqeshje të ngrirë e sheh në fytyrën e secilit prind, që ndihet në faj pse s’është munduar edhe më shumë, përtej kapacitetit të vet, për t’ua siguruar fëmijëve një jetë edhe më të mirë se të veten.
Të njëjtën sasi pluhuri e thith çdo mëngjes, të njëjtat probleme sikur sot, do i kesh edhe nesër –– do të të ndërprehet energjia elektrike se prapë ka prishje në lagje, do të detyrohesh ta ndalësh telefonin sepse personit që i ke borxh nuk po i pritet më, fëmija yt do të vijë në shtëpi prapë duke qajtur, se atë shokun bullizues nuk ka kush ta edukojë.
E të njëjtën zymtësi qielli e sheh në reflektimin e syve të çdo kafshe, që i ka rënë për hise të jetojë këtu.
Po prapë, unë e di që ka ende për të parë e për të mësuar.
Jeta që unë e bëj është shumë e thjeshtë, mbase për dikë, tepër e thjeshtë, madje e mërzitshme. Muzika që unë e dëgjoj është e njëjtë qe sa muaj, rrobat që unë i veshi janë të njëjtat për aq sa janë të pastra, filmat që i shoh sikur do vazhdojnë të përsëriten deri në vdekje e njëjta poezi është edhe nëse tentoj ta shkruaj njëqind herë. Vendet që unë i vizitoj janë të njëjtat qe sa kohë, po prapë, ky vend është aq i magjishëm sa më bën të ndihem shpeshherë si një turiste, që po vjen në vizitë për herë të parë.
Këtë ndjesi ma jep së pari autobusi urban që më dërgon nga Fushë Kosova në Prishtinë. Është përvojë në vete gjithë udhëtimi: përveç që mëngjes e mbrëmje ndihesh e ngulfatur se hapësira është e mbingarkuar prej udhëtarëve të ngjeshun me njëri-tjetrin si sardine të turpshme, në një konzervë, nganjiherë rastis që të ketë karrige të lirë.
Po ndonëse e bëj përditë të njëjtën rrugë, ajo di të jetë e paparashikueshme.
Edhe kur ulesh, prapë do ndihesh e ngecur se s’do mund t’i ikësh asaj bisedës me altoparlant të atij zotëriut afër teje. Derisa, dorëzohesh e me vetëmohim bëhesh bashkëdëgjuesja e 35-të e tij.
E bukur është edhe përvoja në Bibliotekën Kombëtare, atë objekt me të cilin lirisht mund të them se jam e lidhur po aq sa edhe ai murgu i autorit Yukio Mishima me Pavijonin e Artë të Kinkakujit, por jo edhe aq njësoj. Këtë hapësirë e shfrytëzoj për të punuar me laptop dhe them “e shfrytëzoj” për aq sa më lejohet ta shfytëzoj. Është e habitshme se si gjithë ai institucion shtetëror, që vizitohet prej qindra studentëve në muaj, funksionon pa funksionuar.
Ndoshta jam unë që me kërkesat e mia rastis të ndjell fat të keq, por:
Nëse më duhet Wi-Fi, më thonë: “Na vjen keq, ka rastisur sot të ketë rënë rrjeti!” Më duhet një vend i lirë, më përgjigjen: “Na vjen keq, ka shumë studentë tash se është koha e provimeve” edhe nëse një sallë e tërë e zbrazët po rri e mbyllur për kushedi ç’arsye. Më duhet tualeti: “Më vjen keq, s’ka mjete higjenike”. Do të të duhet ta luash robotin edhe për disa javë të tjera edhe të harrosh për nevojat fiziologjike të trupit tënd.
E Zoti mos e bëftë të më shkojë mendja të kërkoj ndonjë libër të lexoj aty. Pikërisht atë ditë sistemi do pësojë një prishje edhe s’do punojë faqja elektronike e bibliotekës, s’do punojë ai programi i veçantë për t’i porositur librat. E për fund s’do funksionojë as ajo hekurudha transportuese e të të ‘70-ave, që shkon deri në katet e nëndheshme ku mbahen librat, se diçka ka ngecur në të. Ha-ha.
Por, mirëpritja e mirësjellja e pafundme e punëtorëve aty të bëjnë të ndihesh rehat dhe me qejf të rikthehesh dhe ditën tjetër.
Dhe për aq kohë sa unë e vizitoj këtë hapësirë, aspak të bukur e shumë melankolike, po pikërisht për këtë, më të bukurën në botë për mua, them se jam në rrugën e duhur për të qenë plotësisht e përgatitur për një të ardhme ku pasi zombiet do jenë duke na kërcënuar dita-ditës, veç do jem e mësuar të jem e privuar nga gjithë ato privilegjet e lartpërmendura.
Ndaj po, kam përshtypjen se më duhet ende kohë të rri e të mësoj më shumë në lidhje me këtë pjesë.
Edhe më e veçantë është përvoja në kinematë e qytetit. Po qe se një natë vendos të shkosh dhe të shohësh një film të një autori të vjetër francez, le të themi Godardit dhe je përgatitur të kthehesh mbrapa në kohë dhe të dëshmosh art të pastër kinematografik, rastis që një shikues tjetër i uritur ka vendosur ta bëjë të njëjtën gjë me ty atë natë.
Dhe çfarë ndodh sapo fiken dritat e fillon filmi? Hapet një qese patatinash dhe gjithë salla kumbon nga tingujt melodik të përtypjeve. Dhe ti nuk arrin dot të përcaktohesh se cili është arti i vërtetë e më origjinal në atë sallë: Godardi a kërcitjet e patatinave? Them se duhet të rri ende këtu sepse kam vërtetë shumë për të mësuar e reflektuar rreth artit e artistëve në Kosovë.
Si një dashamirëse e kafes, pajtohem dhe unë me idenë që kemi kafebërësit më të mirë në Ballkan, por gjithsesi dhe më të sjellshmit. Nuk ka asgjë më të bukur se të pish një kafe të ngrohtë nën rrezet e freskëta të diellit, teksa provon të hedhësh në ekranin e bardhë atë idenë që po të vrapon nëpër kokë që një muaj, duke të frustruar aq shumë sa të vjen ta godasësh kokën pa ndalur për 10 minuta në murin përballë teje.
Por natyrisht, nuk e bën, se kafeja është aq e ëmbël, sa ideja ndalon vrapin dhe dalë-ngadalë ecë deri tek gishtërinjtë e tu e fillon të shkruhet vetë, me talentin që të befason edhe ty në atë moment.
Urrej të tregohem emocionale, por sikur më bëhet dhe më e shijshme çdo kafe që e pi me personat e mi të dashur, qoftë edhe të ulur në një tavolinë kafeneje mes rruge, krejt afër qenëve, që përveç tjerash, “kundërmojnë” dhe butësi e mirësi.
Është dhe më e ëmbël çdo çokollatë që unë e ndaj me të tjerët dhe ka mbishkrimin “Prodhuar në Kosovë”.
Është edhe më e dashur çdo natë poetike ku përmes fjalëve më të bukura shqipe, unë mësoj më shumë për njerëzit rreth meje. E pastaj ndihem e trishtuar se sa lehtë ka qenë të mendoj se isha e vetme duke kaluar nëpër gjithë ato probleme, në të cilat si duket kalojnë të gjithë.
Dhe kam përshtypjen… është edhe më e bukur e më e kaltër dhe kjo copë qielli mbi kokat tona që ndonëse të ndezë fantazitë e të ngjall kureshtje të zgjasësh kokën dhe të shohësh përtej, tek ato vendet me bukuri e lumturi të panfundme që ai i mbulon, të shtyen të besosh edhe në pafundsinë e të mirave që t’i sjell Zoti nga lart.
Dhe derisa të kuptoj se çka shtrihet në ato anët e panjohura të qiellit, do të doja me gjithë zemër të mësoj për çdo pafundësi zemre tek njerëzit përreth meje. Dhe kjo them se kërkon ende kohë.
Ndaj, do rri dhe pak.
Ilustrimi: Atdhe Mulla via MidJourney
