Hera e parë që i dëgjova këto fjalë ishte herët në një mëngjes, në dhomën tonë të errët. Këto fjalë i tha cimerja ime, e cila pëlqente punën e Sylvias. Rreshti “a nuk ka rrugëdalje nga mendja” më mbeti në kokë. Shprehte rrëmujën e mendimeve dhe konfliktit brenda saj.

Mbrëmja ka ardhur dhe deri sa i shkruaj këto fjalë, e kujtoj një ditë para disa muajsh. E bëj këtë shumë shpesh këto ditë. Dita që e kujtoj ndodhi disa muaj para mëngjesit kur lexuam Sylvia Plath. I kisha të njëjtat flokë, vetëm disa centimetra më të shkurtëra, dhe kisha të njejtën fytyrë. Tingëlloja njejtë, Dukesha njejtë. Qeshja dhe ecja njëjtë.

Por kjo është nga jashtë.

Brenda, po e jetoja ankthin tim më të keq. Për çdo sekond të ditës. Po jetoja me një përbindësh, dhe e quaja ankth. Erdhi papritmas një ditë, para rreth dy vitesh. Zakonisht largohej pas dy minutave, por gjithmonë kthehej. Qëndronte secilën herë më gjatë.

Me të kaluar koha, vizitat u bënë më të shpeshta. Deri sa qëndroi përherë. Miku im i ri ishte gjithmonë me mua. Ndonëse u bë miku im, nuk kishte kuptim prania e tij. Një mik i paftuar i cili gjithmonë ua humb kuptimin sendeve. Kështu isha unë. 

Po jetoja në një fluskë të tmerrit deri sa ajo fluskë u bë vet materiali prej të cilit përbëhesha. Emocioneve të mija u mungonte ngjyra dhe nuanca. Gjithçka ishte e mbuluar, e fshehur dhe e mbështjellur me frikë. Ndonjëherë as s’mund t’i lëvizja muskujt. Herave tjera, nuk mund të qetësohesha për shkak se ato gjithmonë dëshironin të jenë duke lëvizur e lëvizur. Dhe kështu fillova të punoja me mikun tim të ri më të ngushtë. Deri sa më rraskapiti dhe nuk mund të punoja apo bëja asgjë. Nuk mund të punoja më fare. 

Shtëpia e vogël, e emëruar “Shtëpia e Lisit” nga fshatarët që jetonin në afërsi, ishte destinacioni im kur fluturuam në Romë, Itali, më 30 maj. U emërtua ashtu për shkak të pemës së madhe të lisit që ngritej lart në mes të oborrit me pluhur. 

Ky ishte një shkëmbim ndërmjet organizatës për të cilën punoj dhe partnerit tonë, një organizatë italiane e quajtur “Artemide”. Më vonë, e kuptova se emri i tyre buronte nga emri i grekëve antikë “Artemis”, që në mitologjinë greke përfaqëson perëndeshën e dritës. Kjo shtëpi do të bëhej burimi i dritës sime për muajt e ardhshëm.

Sendi i parë që e vërejta ishte aroma e kësaj shtëpie. M’i kujtonte teshat e palara dhe erërat natyrale dhe vendet që nuk pastrohen shpesh. Por ishte era më qetësuese, relaksuese dhe natyrale që e kisha nuhatur ndonjëherë. I gjithë vendi dukej si diçka të cilën nëna ime do ta urrente. Por as ajo nuk do të mund ta mohonte rehatinë dhe ngrohtësinë që ta jepte ky vend.

Fytyrat e buzëqeshura dhe sytë e mëdhenj të mbushur me dashuri dhe pranim, edhe pse po i shihja për herë të parë, mi shkatërruan të gjitha nocionet e paraformuara të një mendësisë ‘pranuese’. Më lanë pa tekst.

Këta njerëz i përdorën zërat e tyre për t’i shprehur mendimet, por kurrë për t’i fshehur emocionet. Ata i përdornin fjalët për të shprehur risi në shprehjet më të përdorura, për të shprehur mrekulli e kuriozitet edhe kur flasin për sendet më të thjeshta, për të shprehur mirëkuptim të thellë edhe kur thonë thjesht “Falemnderit”. 

Më shikuan dhe panë tejpërtej meje. U ndjeva e zhveshur dhe e vetmuar, e braktisur dhe e lënë pa armë për të luftuar.

Nuk mund të fleja. Kurrë nuk fjeta më shumë se tri orë. As gjatë natës, e as gjatë ditës. 

S’mund të haja. Sado të shijshme që ishin pastat dhe djathrat e ndryshëm që i provuam, dhe pa marrë parasysh faktin që ata e bënin ushqimin tim të preferuar, brusketat, në verzionin më të mirë që kisha shijuar, prapëseprapë nuk haja shumë. Kur u ktheva, vërejta që i kisha humbur disa kilogramë.  

Nuk qajta. Sado që u mërzita. Dhe më besoni, u mërzita shumë. Të gjithë kishim ardhur prej vendeve të ndryshme të Evropës që aktualisht ishin, ose kishin qenë, në konflikt me shtete tjera. Dhe ne duhej t’i ndanim historitë tona! Pra mund ta paramendoni sa shumë kam dëgjuar tregime që të bëjnë të qajnë. 

Për të kompensuar, bërtita dhe qesha me zemër, vallëzova si e marrë, tallesha dhe këndoja këngë palidhje. Nuk po mundohesha. Pavarësisht kësaj, e gjykova vetën. E vëzhgova vetën dhe i thash vetës: “Mos. Sillu normal. Sillu si tjerët”. Dhe isha gabim. 

Megjithatë, nuk po e kuptoja. Çdo send i vogël ishte i ri. Qasja, ngrohtësia, metodat, thellësia, njerëzia, efekti i klanit, muzika, bioritmi. Gjithçka.

M’u desh ca kohë. M’u deshën disa ditë pasi u ktheva. Nisi në trenin me të cilin ika nga Shtëpia e Lisit, ku u ndjeva sikur po e lija prapa një pjesë të madhe të vetës. U ndjeva sikur po shkoja në drejtimin e kundërt, e jo në të duhurin. 

Dhe prapë nuk mund të qaja, pavarësisht faktit që ndjehesha si krijesa më e vetmuar në botë. Njëkohësisht, ndihesha e lumtur dhe e bekuar. Po mbaja brenda meje fshehtësinë e Shtëpisë së Lisit dhe s’kishte nevojë ta dinte askush për të. Ishte përvoja ime dhe vetëm e imja, dhe vetëm unë kisha në zemrën time atë që kisha në atë moment. Dashuri e dëlirë. Fara e parë e transformimit.

U dashurova.

U dashurova. Në vendin më të papritur me personin më të papritur dhe në mënyrën më të papritur. As nuk guxoja ta quaja “dashuri” në momentin kur ndodhi, apo gjatë ditëve që ndodhi, madje as muajve të ardhshëm. Isha tepër e frikësuar dhe e mendoja vetën si tepër të vockël për të merituar përvojën e emocioneve kaq të forta.

Por tani, guxoj. Sepse po, u dashurova. Pikë.

U ndjeva krenare.

Morra zemër për ta ngritur zërin, për ta ngritur kokën, për t’i shprehur mendimet, dhe për të qenë krenare me trashëgiminë dhe vuajtjen time.

Ndonjëherë kur je në një dhomë me plot ndërkombëtarë, origjina nga Kosova të bënë të ndihesh më pak e rëndësishme, sikur një insekt që pengon duke u sillur rreth fytyrave të çuditshme. Ata të gjithë kishin dëgjuar tregime për luftën që ndodhi në vendin tim dhe e kam përshtypjen që njerëzit janë lodhur duke dëgjuar për këtë. Vetëm për shkak se unë kam dëgjuar shumë për të.

Dhe pa marrë parasysh sa herë e dëgjojmë atë fjalë apo flasim për të, plaga është ende e hapur dhe ende dhemb. Por kjo është për shkak se ne e prekim vetëm sipërfaqen e saj, e kurrë vet plagën. Sa i përket ilaçit, ne sigurohemi që t’i qëndrojmë shumë larg.

Por ishte në Shtëpinë e Lisit, çuditërisht, që për të parën herë në jetë isha krenare për përvojat e popullit tim. Ishte hera e parë që e pashë dhimbjen kolektive si rrënjë të rritjes sonë, jo vetëm rrënjë të problemeve tona. U ndjeva e pranuar jo vetëm si personi që jam, por edhe për njerëzit që i përfaqësoj dhe për kulturën që e sjelli me vete.

U duartrokita për artin tim.

Me vite kam kënduar, performuar dhe i kam rënë kitarës në raste të ndryshme dhe për plot njerëz. Më kanë thënë se kam “potencial” për një pjesë të madhe të jetës. Dhe për një kohë, nuk kisha më. Ishte koha kur e ndryshova mënyrën se si tingëlloja dhe atë që doja të thoja me artin tim. As nuk e quaja “art’ atë që e bëja.

Njerëzit nga Shtëpia e Lisit më dëgjuan qartë dhe me zë, e edhe ata u dashuruan. Më duartrokitën, qajtën me mua, dhe qeshën me mua. Më panë për atë që isha, dhe u verbërova krejtësisht nga reflektimi i shpirtërave të tyre në gjendjen emocionale të dëgjimit. Kurrë nuk kisha menduar që njerëzit do ta pëlqenin muzikën time aq shumë. Për herë të parë, nuk u ndjeva e vetmuar artistikisht.

Ata e legjitimuan dhimbjen.

Një nga të mirat që i përjetova duke u rritur në një shtet të pasluftës, që dikur ishte shtet socialist jugosllav, ishte që prindërit e mi realisht nuk folën për emocione, dhimbje apo traumë. 

E kaluam luftën, dhe me shumë shpresë për ditë më të mira, u ballafaquam me të ardhmën. Por nuk e pamë traumën duke na u afruar ngadalë. E njejta traumë nisi para disa shekujve. Por askush nuk bëri gjë për të. Nuk folëm për të.

Thjesht e futëm nën qilimat e bukur që i gjetëm për t’i zbukuruar shtëpitë tona dhe asnjëherë nuk u ballafaquam me të. Edhe kur u ballafaquam, folëm me njerëz tjerë, me të huaj, në vend se me të afërmit tonë.

Tani mund ta paramendoni sa prindër dhe familjarë s’kanë ide se me çfarë ballafaqohen fëmijët e tyre, apo sa fëmijë nuk mund të paramendojnë çfarë po përjetojnë prindërit e tyre. Ne të gjithë dukemi të fortë sepse në këtë mënyrë i mbrojmë tjerët. Disi, të shfaqësh shenja të dhimbjes është sikur t’i shkaktosh dhimbje tjerëve.

Jo në Shtëpinë e Lisit.

Aty, të gjithë ishin në dhimbje. Të gjithë e mbajtën dhimbjen e njëri tjetrit dhe të gjithë e adhuruan dhimbjen në mënyrat më kultore. Na thanë që për t’u transformuar, qeniet njerëzore përjetojnë dhimbje dhe se vet ai ndryshim është i dhimbshëm. Dhimbja në sytë e tyre ishte aty për t’u ndjerë jo vetëm si emocion i zakonshëm njerëzor, por si faktor jetik dhe i domosdoshëm për të lulëzuar.

Ata e respektuan ambientin.

A e dini ato citatet që të gjithë i shohim dhe i lexojmë çdokund, si: “S’kemi planet B”, ose “Vetëm një shtëpi e kemi” apo ato citate shumë të bajatshme por shumë me bazë që janë matanë internetit?

Këta tipa nuk flisnin ashtu. Ata i jetonin këto lloj citate. Secili prej tyre ishte verzioni njerëzor i cilësdo thirrje “mbroje ambientin” që mund ta keni dëgjuar.

Jo vetëm kaq. Ata gjithashtu flisnin dhe ecnin thuajse me të vërtetë i kishin borxh Tokës, vetëm për shkak se ishin lindur në të. Ata konsumonin sa më pak ujë dhe digjin sa më pak drunj. Madje e ngrohnin vet ujin. I rrisnin vet perimet. Gatuanin dhe hanin vetëm ushqime sezonale.

Kjo mënyrë e jetesës ishte aq unike dhe aq e bukur, sa që më bëri ta rimendoja çdo send të vogël që po e bëja, dhe mënyrën se si e konsumoj dhe jetoj jetën time të përditshme.

Madje i kënduan këngë Tokës, e kjo më la shumë përshtypje. S’mund të ndalesha duke i dëgjuar. Mësimet që i morra nga ato ditë i morra me vete, dhe kurrë nuk e lë ujin të rrjedh në lavaman sa jam duke bërë diçka tjetër. Madje kam filluar të lahem më rrallë. Si duket njerëzit nuk kanë nevojë të lahen aq shpesh.

Të gjithë i donin kafshët.

Kur them i donin kafshët, e kam fjalën se kishin plot miq që ishin kafshë. Dhe kur them miq, e kam me kuptimin e vërtetë të fjalës. Ata ishin miq të afërt me njëri tjetrin dhe ndanin gjithçka me ta.

I respektuan si krijesa të barabarta që meritojnë vëmendje dhe të mirat e planetit tonë. Morrën kohën dhe dhanë hapësirën për të bashkëjetuar jo vetëm me gjithëkënd, por me gjithçka. Mësova shumë thjesht duke i parë këto marrëdhënie. I tejkaloi të gjitha format e përkushtimit që i kisha parë.

Ata i jetuan fjalët e tyre.

Një send tjetër që më magjepsi ishte fakti që me sa dukej ata kurrë nuk gënjenin, fshehnin, dhe kurrë nuk e shtrëmbëronin realitetin vetëm për shkak se ne ishim pjesëmarrës dhe ata organizatorë të trajnimit e përgjegjës për të. 

Ishin të hapur dhe të qetë, veçanërisht kur merreshin me situata ad hoc. Më së shumti rëndësi kishte fakti që kur thonin që diçka do të ndodhte, atëherë ndodhte me të vërtetë. Kur nuk ndodhte, më vonë na shpjegonin sinqerisht pse nuk ndodhi. 

Ata nuk punuan – ata jetuan. Ata nuk përdorën metoda joformale – ata jetuan në mënyrë joformale. Ata nuk na mësuan për teatër – ata jetuan në teatër dhe për teatër. Ata nuk kërkuan respekt – ata i dhanë respekt çdokujt dhe gjithçkafit. Ne nuk folëm për vlerat që i ndanim dhe ata nuk u munduan të na bindin që ato vlera ishin të duhurat. Ata thjesht vazhdojnë të jetojnë siç jetuan para se të vinim ne.

Më e rëndësishme është që sigurisht do të vazhdonin të jetonin ashtu për një kohë të gjatë pasi shkuam ne. Kushdo që e kishte më lehtë të përshtatej dhe përputhej, e kalonte kohën më të mirë të jetës. Por pas disa ditësh, të gjithë u përshtatën dhe përputhën dhe u bënë pjesë e klanit. Ashtu siç thanë ata.

Ata luftuan për tjerët të cilët nuk mund të luftonin.

Gjatë qëndrimit tonë, ne i prekëm aq shumë tema që nuk diskutohen sa duhet, në aq shumë mënyra sa që m’u thye zemra vetëm duke folur për to. Ata investuan aq shumë për ta krijuar një hapësirë të sigurtë për të gjithë, dhe ne thjesht u dashtë të dorëzohemi dhe të bëhemi pjesë e diskutimit. Asnjë mendim nuk u refuzua.   

I vetmi rregull ishte: shprehi mendimet dhe mos u bën sikur je dikush tjetër.

Temat si racizmi, diskriminimi, urrejtja, agresioni, konflikti, pushteti, rolet gjinore, të drejtat e grave dhe LGBTQI+ dhe shumë sende tjera u diskutuan në atmosferën më të hapur në të cilën kam marrë pjesë ndonjëherë. Vetëm mund t’i kthehesha kujtimeve të dhimbshme të vendlindjes time ku sa herë që jam munduar të hapi një diskutim të ngjashëm, kam përfunduar me lotë në sy për shkak të nervozës që e ndjeva si rrjedhojë e fjalëve dhe mendimeve të njerëzve tjerë.

Sendi më i mirë për këtë ishte që ata na frymëzuan të bëhemi luftëtarë dhe të luftojmë për njerëzit që nuk mund të luftojnë për vetën. Ata e panë botën nëpërmjet pikëpamjes së shtresave të ndërlikuara dhe e kuptuan politikën e shëmtuar që e shkaktoi realitetin e shëmtuar. 

Ndonëse e kuptonin këtë, ata nuk e çlironin vetën nga përgjegjësia e tyre. Përkundrazi, i panë gjithëkënd dhe gjithçka si pjesë e problemit dhe vuajtjes. Kjo qasje holistike dhe  multidimensionale, e kombinuar me metodat e përqendruara në veprime, ishin disa prej arsyeve për të cilat i doja këta njerëz aq shumë. Thjesht dukej që dinin! 

Ata s’luanin koqe me budallakina të inferioritetit/superioritetit.

Një nga mendjet më të mençura për të cilat kam lexuar, psikoanalisti Carl Jung, e quajti këtë “teoria e pushtetit”, që teorizon që njerëzit kanë nevojë ta vendosin vetën në një nga dy pozitat e mëdha, si i fuqishëm apo i pafuqishëm. Kjo lojë e plotfuqishme e pushtetit është e ngulitur në pjesën më të thellë të konstruktit tonë social. 

Në habitatin tonë natyral, ne kemi tendencë të merremi shumë shpesh me këto pozita, dhe vetërëndësia jonë lidhet me atë se ku e vendosim vetën. Aspekti negativ i kësaj është që për të ekzistuar këto pozita, qoftë superioriteti apo inferioriteti, na duhen njerëz tjerë për ta krahasuar vetën me ta. Kjo na mbanë vazhdimisht duke krahasuar vetën me tjerët dhe duke pozicionuar vetën në përputhje me këtë krahasim, dhe kështu ky proces na bënë shumë të vetëdijshëm për rrethinën tonë shoqërore.

Përderisa të gjithë jemi duke luftuar me tjerët – dhe ndonjëherë me vetën – në mënyrë që ne të ndihemi më mirë për atë se kush jemi, aktualisht deri sa jam duke shkruar këtë bota është e populluar nga disa njerëz të cilëve nuk ua ndinë aspak për gjithë këtë dinamikë. 

Jo për shkak se e mendojnë vetën si tepër të mirë për procesin, por për shkak se nuk dinë as si ta krahasojnë dikë me dikë tjetër. Njerëzit që i njoftova në këtë parajsë të gjelbërt e kuptuan që secili njeri e ka perandorinë e vet në të cilën sundon, dhe se ai nuk mund të krahasohet me askënd. 

Si dikush që kam observuar dhe dënuar vetën psikologjikisht sa herë e kam zënë vetën duke e krahasuar vetën me tjerë, tjerët me vetën apo tjerët me tjerë, unë e pash çfarë ndodhi dhe e kuptova menjëherë, sepse kisha qenë duke e kërkuar brenda vetës. Kur e pash që njerëzit tjerë realisht mund ta arrinin, mësova se edhe unë mund ta bëja.

Pas një kohe, me sa duket pa e menduar, lehtë, si kur bjen me flejtë, e pashë vetën duke sunduar në perandorinë time dhe ëndërrova që një ditë do të mund të rezistoja që të mos e vendosja vetën në shkallën e pushtetit. Pse të përshtatesha? Në fund të fundit, nuk do t’më mbytë. Në fakt, edhe më mirë, do të më çlirojë.

M’u thye zemra.

A ju kujtohet në fillim kur thash që u dashurova? Eh po, ai person i mrekullueshëm ma theu zemrën. Disa muaj më vonë, e gjeta vetën duke qajtur poaq sa po buzëqeshja kur lulëzova nga brenda. 

Thyerja e zemrës nuk më solli vetëm dhimbje në një kuti të kuqe me zemra të vogla të thyera të vizatuara në të, më solli edhe kujtime, zbulim, art, pranim dhe admirim për atë dhimbje. Një proces që nis jashtë me fokus në një njeri tjetër me sa duket e ka të shkruar të përfundojë me fatkeqësi dhe me fokusin e kthyer brenda, te vetja. Dhe përjetimi i këtij mbarimi është me të vërtetë i tmerrshëm, por i bukur. 

Ma ridefinoi konceptin e ‘shtëpisë’.

Pas ditëve që qëndruam në Shtëpinë e Lisit, unë e morra atë që deshta. E morra shtëpinë. Doja të shkoja në shtëpi edhe para se të largohesha. Dallimi ishte se kur u ktheva, nuk e ndjeja më si shtëpinë time.

E çka është shtëpia në fund të fundit? Shtëpia në të cilën je lindë? Familja në të cilën je lindur dhe njerëzit që të kanë rritur? Dashuritë që të bënë t’i hapësh sytë dhe pastaj të thyen në palcë? Njerëzit që pëshpërisin dhe të shikojnë çuditshëm? Sistemi i infektuar dhe i babëzitur që vazhdimisht vjedh prej teje?

Apo gjethet dhe drunjt dhe malet që janë sendet e vetme që të ofrojnë hapësirë në kafazin në të cilin bëhesh sikur je i lirë? Apo prekja e nënës, përqafimi i një fëmiut apo buzëqeshja e fqinjit të vjetër kur i thua “Mirëmjesi”? Ndoshta gjunjt e grisur në ditët e nxehta dhe të përkohshmet “s’po flasim me njëra tjetrën” me shoqen e ngushtë?

Shtëpia nuk janë rrënjët e tua. Dhe rrënjët nuk janë aty për të t’mbajtur, për të t’mos lënë të ecësh para. Janë aty për të çliruar dhe për të mbështetur. Është vendi ku energjinë e ke të sigurtë, e sa herë ke nevojë, mund të shkosh për ta marrë.

Rrënjët e tua nuk janë vendi ku përket, e as vendi ku duhet t’i rritësh frytet për botën. Sigurisht, ato nuk janë reflektimi më i vërtetë i të kaluarës e as të tashmës tënde. Ti je pjesë e botës, dhe pa marrë parasysh prej nga vjen, i përket vetëm vetës! Shtëpia je ti dhe çkado që t’i vendosë që të definon ty.

U bëra mik më i mirë.

Pasi u ktheva dhe nisa jetën time të re, s’mund të mos e dalloja një send. Ishte më se e dallueshme që kishin filluar të më mungojnë njerëzit e Shtëpisë së Lisit në momentin që u ktheva. Vazhdoja të mendoja për ta dhe ju tregova të gjithë njerëzve që i takova dhe ndejta me ta gjithçka që mund të shprehja për secilin individ që takova në atë shtëpi magjike.

Energjia që rrjedhi nga trupi im deri sa po flisja dhe përshkruaja gjithë eksperiencën ishte aq e dallueshme dhe e fortë, sa që njerëzit nuk mund ta mohonin atë. Ajo e njejta energji më bëri t’i shoh edhe ata ndryshe. Duke marrë shembull ato që m’u shërbyen në atë vend të çuditshëm, e kuptova që e vetmja mënyrë që ne si njerëz të pjekemi dhe të arrijmë progres është duke i sjellur tjerët me neve. 

Dhe duke e bërë këtë ne nuk i gjykojmë apo fshehim të metat e tyre, dhe nuk mundohemi t’i bëjmë ata njerëz më të mirë. Kjo thjesht nuk është detyrë e jona.

Ne i shohim, por për këtë, ne duhet t’i hapim sytë tonë. Ne i dëgjojmë, por për këtë, ne duhet ta dëgjojmë me vëmendje secilën fjalë që e flasin ata. Ne i ndjejmë, por për këtë, ne duhet të jemi të aftë ta njohim dhimbjen e tyre si legjitime, jo si justifikim për paaftësinë apo dështimet e tyre. Ne i prekim, por për këtë, ne duhet të jemi të gatshëm për sipërfaqe të vrazhda, të ngjyrosura me nuanca të ndryshme. Ne jemi ata, sado kaotik, të lëndura, befasues dhe ambivalent që e ndjejmë vetën. 

Tani po e marr kohën që të jem ashtu për njerëzit që jetojnë me mua dhe janë afër meje. Dua të jem mik më i mirë, më i thellë dhe më i vetëdijshëm për emocione. Dikush që ua mundëson tjerëve të rriten dhe të heqin dorë prej sendeve që po ua parandalojnë progresin. 

Njerëzit me të cilët e rrethoj vetën duhet të besojnë që ndryshimi është i mundshëm dhe që vjen prej brenda. Kur ta besojnë, vetëm mund ta paramendojë çfarë koalicioni do të formohej!

Në fund të fundit, ky është qëllimi i gjithë përvojës së udhëtimit, apo jo? Ta lëshojmë vetën dhe të gjejmë mundësi të reja. Duke arritur “fundin e botës”, e mësova vetën që frika ime nuk më definon mua. Mësova si të isha “Quercia” (Lisi) i vetëvetës. 

Dhe deri sa i shkruaj këto fjalë, që kam filluar t’i çes në letër para disa muajve, pothuajse duke pëshpëritur i premtoj vetës që asnjëherë nuk do të ja vendosi përsëri vetës etiketat e vjetra.

Shëndeti im mendor është pjesë e imja, dhe vështirësitë me të cilat ballafaqohem nuk më definojnë plotësisht. Më me rëndësi është që këto vështirësi ma shtojnë një nuancë më shumë, një nuancë që jam aq e bekuar që e mbaj çdo ditë. Po të mos e mbaja, do të sillesha rreth njerëzve me dhimbje, pa mundësi për t’i parë apo për t’u dashuruar me ta. Çfarë fatkeqësie – të jetosh, por mos të ndjesh!

Një vit më vonë, e gjelbërta e këtij vendi që e ndaj me këta njerëz qe ecin rreth e rrotull të shkujdesur kurrë nuk është dukur më e gjelbërt, e as më e ndritshme. Prap se prap, nuk është as afër të gjelbërtës së Shtëpisë së Lisit.

Ajri nuk është si ai lart te pema e lisit. Fytyrat që i shoh nuk janë të njejta dhe nuk më kujtohet hera e fundit që kanë derdhur lotë. Megjithatë, e vërej që qajne, dhe kur qajnë, i fshehin lotët e tyre. 

Askush nuk është aq i guximshëm të ballafaqohet me përbindëshat e tij dhe t’i thotë ‘shko qijuni’. Iu vjen era e mirë, dhe duken mirë, por tingëllojnë tmerrshëm. Edhe pse kam shumë të përbashkëta me ta, unë nuk jam e shkujdesur.

Por, nuk jam aq e guximshme sa dua të jem. Jam ende e vockël, vetëm pak më e mençme. Ende jam e frikësuar, por jo e mpirë. Ende jam e pikëlluar, por jo e dërrmuar. Jam e gjallë dhe mesazhi që ja kam përsëritur vetës me muaj është i njëjti të cilin ata e ndanë me mua: “Gjithçka që marrim në jetë na bënë magjepsës, të fuqishëm dhe të dëshirueshëm. Siç je edhe ti!”

Foto kryesore: Justin Fitzpatrick / Creative Commons CC.