Vendet e pasluftës nëpër botë, shpesh kanë qenë dëshmitarë se si format e ndryshme të shprehjes artistike kanë qenë kyçe në të kuptuarit më të mirë të çështjeve lidhur me drejtësinë tranzicionale dhe të atyre të dala nga konfliktet.

Shpeshherë letërsia, muzika, teatri dhe filmi, instalacionet artistike, fotografia dhe vallëzimi janë bërë hapësira ku përvojat e viktimave dhe shkeljet e rënda të të drejtave të njeriut bëhen të dukshme.

Projektet kulturore kanë krijuar mundësi për kërkimin e së vërtetës dhe lidhjen e përvojave personale me narrativat kolektive, por edhe të atyre narrativave të padëgjuara, të shtypura nga regjimet represive.

Në vitet e pasluftës në Kosovë, por edhe në vendet e tjera ish-jugosllave të prekura nga lufta, ku muri mes komuniteteve dhe shteteve vazhdon të mbetet i padepërtueshëm, disa intervenime artistike janë munduar të krijojnë hapësira për të ndërtuar lidhje të vogla komunikimi.

Një përpjekje e tillë ka qenë shfaqja “Hypermnesia”, produksion i Heartefact- organizatë që ka synim zhvillimin e dialogut kulturor. Në shfaqjen e teatrit dokumentar, aktorët dhe autorët e hapësirave të ish-Jugosllavisë kanë eksploruar pjesë intime të biografive të tyre. Një nga rrëfimet e ansamblit të këtij teatri dokumentar ka qenë edhe Alban Ukaj, aktor nga Prishtina.

I vlerësuar si një nga aktorët më të mirë në rajon, Ukaj jeton në Sarajevë, ku është pjesë i ansamblit të Teatrit të Luftës së Sarajevës (SARTR). Duke marrë pjesë në shumë projekte rajonale kulturore, ai i njeh për së afërmi përpjekjet dhe barrierat e bashkëpunimeve artistike, por edhe të atyre personale – lëvizja e lirë në mes Kosovës të dhe Bosnjes e Hercegovinës është e mundshme vetëm përmes vizave.

Në vitin 2015, Ukaj ka pasur rolin kryesor në versionin dy-gjuhësh të prodhimit shumë të përfolur “Romeo dhe Xhulieta”, një nga produksionet dhe bashkëpunimet e ralla teatrore mes artistëve kosovarë dhe serbë që nga viti 1999.

Rolet e tij në filma kanë kaluar përtej kinemasë ballkanike, siç është filmi i vëllezërve belgë Dardenne, “The Silence of Lorna” (Heshtja e Lornës). Së fundmi, ai i është kthyer kinematografisë të Kosovës pas shumë vitesh, duke luajtur në filmin e shpërblyer me çmime ndërkombëtare, “Martesa”. Vitin e kaluar kishte fituar çmimin e aktorit më të mirë në festivalin e Jajce-s, me portretizimin e tij në shfaqjen e SARTR, “Mjeshtri dhe Margarita”.

K2.0 ka folur me Ukaj përmes Skype, për mundësitë dhe limitet e artit në rajon për të përçuar zërin e viktimave të krimeve të rënda dhe sesa ka arritur komuniteti artistik në rajon të sfidojë dhe kritikojë mekanizmat e drejtësisë tranzicionale.

Foto: Imrana Kapetanović / K2.0.

K2.0:  Sarajevski Radni Teater (Teatri i Luftës në Sarajevë – SARTR) i hapur në vitin 1992, ka punuar gjatë tërë viteve të rrethimit të Sarajevës. Shpesh ëshrë parë si formë direkte e rezistencës ndaj dhunës dhe shtypjes së përhapur në të gjithë qytetin. Në Prishtinë, teatri Dodona konsiderohet të ketë pasur rol të ngjashëm, veçanërisht në pjesën e dytë të viteve ‘90, ku shfaqjet dhe aktivitetet kulturore kanë vazhduar deri në fillimet e bombardimeve të NATO-s. Si e sheh rolin e këtyre dy teatrove gjatë viteve ‘90?

Alban Ukaj: Gati të gjithë teatrot [gjatë luftës 1992-1995] kanë punuar, por Sarajeva ka qenë karakteristike sa i përket teatrit. Dhe është formuar teatri jonë, SARTR, që kishte edhe ansambël që në atë kohë. Me kohë ka filluar të profesionalizohet, në aspektin që të marrë njëfarë konotacioni poetik.

Megjithatë, emri që i ka mbetur prej fillimit dhe ambicia e teatrit ka qenë që gjatë gjithë kohës, sot e asaj dite, të jetë teatër më alternativ në krahasim me të tjerët të qytetit — të flitet për lirinë, për të drejtat e njeriut, të flitet për luftërat, të rikujtohen luftërat.

Periudhën e Dodonës e quaj njëfarë arti në kohën e aparteidit. Dodona nuk e ka pasur vetëm karakterin klasik të mbajtjes së shfaqjeve, por aty janë mbajtur edhe aktivitete tjera, ka pasur koncerte, është shndërruar në galeri një kohë, ka pasur takime, promovime të librave …  për shembull më kujtohet “Machiato Boys” e Faik Ispahiut që ka qenë njëfarë kopjimi i “Reservoir Dogs” të Quentin Tarrantinos. Ajo skena kur e marrin peng policin serb në vitet ‘90, dhe më kujtohen ato skenat e ekstazës që i përjetonte publiku gjatë shfaqjes [e ndërkohë] gjithmonë është dashur të mbesin rojet [jashtë teatrit] sepse ka ndodhur kohë pas kohe që policia t’i ndërprejë shfaqjet.

Në kontekst të sotëm, si SARTR, por edhe Dodona, shihen si pjesë e rëndësishme e kujtesës kolektive dhe asaj kulturore të viteve ‘90. Por, për shembull, për Dodonën më shumë flitet në formë romantike për atë çka ka bartur deri në pranverë të vitit ‘99 se sa që ka arritur të përçojë rezistencë pas luftës. A mendon që roli i SARTR dhe Dodonës është apo është dashur të jetë një zë kritik ndaj përballjes me të kaluarën në kohën e pas luftës, si për shembull ndaj shtypjeve të formave të tjera si ajo ekonomike?

Tragjedia e teatrove në Ballkan, për fat të keq po them, është që lëvizjet pozitive në një teatër, në një periudhë të caktuar, nganjëherë janë varur prej një individi. Dhe në momentin që ka ardhur një individ tjetër dhe është vendosur aty prej ndonjë partie politike, ka ndryshuar edhe koncepti i teatrit. Për shembull Dodona nuk e ka ruajtur atë, nuk  e di .. ajo fryma e [regjisorit e aktorit] Faruk Begollit dhe ata njerëz që Faruku i ka pasur mbrapa vetes. Dodona pas periudhës së luftës i ka përjetuar disa rënie. Nuk e ka gjetë rrugën e vet: nuk është ditë a është teatër i fëmijëve për kukulla, apo i të rinjve, që ka mundur të jetë edhe njëra edhe tjetra.

Në anën tjetër, SARTR është munduar që të mbajë atë traditën e vjetër, por në vende vende nuk ka pasur sukses në këtë aspekt. Prapë po them, e njëjta fatkeqësi i ka ndodhë siç i ka ndodhë edhe Dodonës. Ka ndryshuar drejtori. Por, ajo pozitivja e SARTR në krahasim më Dodonën është që SARTR e ka një ansambël të vetin, një ansambël që i ka përcjellë të gjithë drejtorët që kanë shkuar. Ansambli ka mbetur dhe është munduar të mbajë një frymë të SARTR, pavarësisht se kush është drejtor i ri. Dodona nuk e ka pasur atë privilegj dhe ka mbetur në mëshirën e njerëzve, jo që kanë pasur ambicie ta rrënojnë, por nuk ka pasur potencial intelektual që ta shndërrojnë Dodonën në çka e meriton, në një muze të viteve ‘90, ku 90 përqind e aktiviteve kulturore në Prishtinë janë bërë në Dodonë.

Interferimet politike janë dëshmuar të jenë të zakonshme si në Dodonë, ashtu dhe në institucione të tjera. A ka dështuar komuniteti artistik të bëjë presion që Dodona ta ketë një rol më të madh në sferën kulturore, qoftë ajo edhe si formë e një muzeut kulturor të viteve ‘90?

Komuniteti nuk e ka problem të jetë i zëshëm. Komuniteti e ka problem të mos jetë konformist. E njëjta po ndodh në të gjitha vendet e ish-Jugosllavisë. Është konformizmi. Nëse dikush prej komunitetit artistik bie në kontakt më të ngushtë me Ministrinë e Kulturës, ose Kryeministrin, ose Kryetarin e Parlamentit, në atë moment ambiciet e atij individi të komunitetit artistik ndryshojnë – nga dëshira e madhe që të bëjnë një revolucion, ta them në thonjëza, të statusit të një teatri, të një muzeu, duke shfaqur mirëkuptim, prapë po e them në thonjëza, për klasën politike e cila tani thotë se “nuk është koha e duhur, duhet të presim dhe ta bëjmë dikur”.

Është puna e konformizmit që shpesh na bën ta idealizojmë komunitetin artistik, që komuniteti artistik ka morale vertikale, të cilat janë totalisht të gabuara. Sepse si në të gjitha profesionet e tjera edhe komuniteti artistik është sigurisht i korruptuar, jo në atë masë qysh janë profesionet e tjera sepse nuk e ka atë kapacitet financiar. Por po flas në aspektin e shoqërisë të asaj fryme të kapitalizmit të egër që po ndodhë në fazën e tranzicionit në Kosovë e në Bosnjë.

Foto: Imrana Kapetanović / K2.0.

Teatri, filmi e letërsia mund të jenë mjete të mira për dokumentimin e krimeve të rënda, regjimeve represive por edhe si mjete për t’u dhënë zë viktimave. Sa vepra artistike në ish-Jugosllavi kanë arritur t’u japin zë viktimave?

Nuk është që nuk ka pasur tentativa. Ka pasur tentativa, disa kanë qenë të sukseshme, disa kanë qënë dështim për arsye sepse nuk kemi mundur të nxirremi prej atij romantizmit [të luftës] asnjëherë. Dhe pastaj edhe tragjedia është shndërruar në patos patetik dhe me raste ka shkuar në raste ekstreme që gati ka kaluar në pornografi. Dhe aty është humbur shansi që të paktën ato të holla që janë shfrytëzuar në atë moment, për të qenë zë i viktimave, janë shfrytëzuar në kanale të gabuara, sepse disa krijues ‘by default’ [në mënyrë të mirëqenë] kanë menduar që ata e meritojnë të bëjnë film dhe shfaqje të caktuar, dhe askush tjetër. Është ajo pikëpamje si te disa aktorë që janë në moshë në Shqipëri dhe ende mbajnë karta me tituj “artisti i popullit” ose “i merituar”. Dhe tash artistët e popullit dhe artistët e merituar mendojnë që edhe sot, vetëm ata e meritojnë të bëjnë film ose shfaqje. Shumica e tyre në ato tentativa për të qenë zë i viktimës e kanë humbur shansin, e kanë bastarduar edhe tragjedinë dhe në raste edhe kur dikush që ka pasur ide të mirë e ka pasur problem të gjejë mjete financiare për film.

Unë po besoj në atë që po shoh kohën e fundit. Për shembull, në Sarajevë është bërë një film nga Alen Drljević i cili quhet “Muškarci ne plači” [Burrat nuk qajnë, i vitit 2017], që është temë interesante ku ish veteranët  e luftës prej vendeve të ndryshme të ish-Jugosllavisë takohen në një qendër rehabilitimi. Ndoshta dikur e kanë parë njëri tjetrin nëpërmjet nishanit, si e themi ne, dhe tash janë bashkë në qendër rehabilitimi edhe tregojnë për arsye pse kanë shkuar në luftë. Pastaj, ka qenë filmi “Grbavica” i Jasmila Žbanić [i vitit 2006], që trajton jetën e një nëne vetmbajtëse në Sarajevën e pas-luftës, viktimë të dhunës seksuale gjatë luftës.

Por, ka pasur raste që në kinema të ndryshme në Banja Llukë ose Beograd ata filma kanë qenë të ndaluar të shfaqen. Dhe [është pikëpyetje] se sa ka arritur zëri i një filmi deri te një publik i caktuar aty ku është dashur të arrijë. Sepse është më me rëndësi ta shohë dikush nga Beogradi dhe Banja Lluka atë film se sa dikush prej Sarajevës.

Nëse e shikojmë diskursin e krijuar pas luftës se kush ka qenë më luftëtar e kush ka qenë më patriot, a ka ndikuar kjo në garën e artistëve, se kush është edhe në art më patriot? Sidomos, kur shohim rrëfimet që përçojnë deri në patos tragjedinë e përvojave kolektive…

Pa dyshim se po. Konformizmi i disa artistëve ka bërë që brenda një viti të ndryshojnë tri parti politike. Por në anën tjetër kishte me qenë trimëri e madhe, thirrje intelektuale e një regjisori, që të bëjë një film për vrasjet që kanë ndodhur pas luftës, vrasjet e gazetarëve, vrasjet e politikanëve që nuk kanë qenë në të njëjtin mendim me krahun e luftës [në Kosovë]. Kur flas për konformizmin, këtu e kam fjalën që nuk ka dalë asnjë regjisor i asaj gjenerate, por as prej gjeneratës së re, që thotë unë do të merrem me këtë temë. Për atë temë nuk flasim, nuk bisedojmë sepse është e ndjeshme.

Foto: Imrana Kapetanović / K2.0.

E përmende rëndësinë e shpërndarjes së një vepre artistike në të gjitha komunitetet e prekura nga luftërat e ish-Jugosllavisë. Për shembull, filmi Grbavica është ndaluar të shfaqej në Banja Llukë, Republika Srbska. Një film tjetër ka qenë Dubina Dva, i regjisorit Ognjen Glavonić, që rikonstrukton ngjarjet e një prej krimeve më të rënda në Kosovë — organizimin sistematik të shtetit të Serbisë për të zhvendosur trupat e civilëve shqiptarë të vrarë në Batajnicë të Beogradit. Regjisori në një intervistë pati thënë që, ka pasur pengesa ta shfaqë filmin në kinematë e mëdha në Serbi. Derisa qeveritë në rajon vazhdojnë të këmbëngulin në histori dhe narrativa të njëanshme dhe politika nacionaliste që zbehin zërat kundërshtues, sa është e mundur në fakt që një vepër artistike të bartet te pala tjetër?

Në këtë rast është veprim i individit, sepse duke u bazuar në atë çka ka ndodhur më herët nuk mund të jetë aktivitet apo nismë e institucioneve. Përgjegjësia kolektive nuk i ka ndodhur asnjë popullit të luftës në Ballkan.

Sot për shembull [20 shtator], është rastësisht dita kur janë nisur tanket prej Beogradit në Vukovar dhe ka shumë filmime, fotografi, kur anash rrugës ka qenë popullata civile e Beogradit që kanë gjuajtur lule, kanë përcjellë me këngë dhe me raki ata ushtarë që kanë shkuar të bëjnë rrafsh për toke Vukovarin. Dhe nëse i pyet për ato xhirime të njëjta, [ata] as nuk dinë çka ka ndodhur e as nuk e dinë kush ka shkuar atje dhe nuk mbajnë përgjegjësi për atë punë.

Është një punë e Anri Salës [artist nga Shqipëria], ku ai e gjen një video, ku nëna e tij flet për partinë [komuniste], dhe përmend disa emra të kolegëve të saj se si nuk po e dëgjojnë partinë. Dhe pastaj, ata persona kanë qenë të persekutuar [nga regjimi]. Anri vjen me atë video dhe e pyet nënën “A të kujtohet?” dhe nëna thotë “Jo, gjithmonë kam qenë kundër diktaturës, kam qenë e maltretuar”. Dhe ai ia lëshon videon dhe ia lexon transkriptin e asaj që çka thënë. Nëna nuk e pranon, thotë “Nuk po më kujtohet”, thotë “Po më duket që jam unë, por nuk po më kujtohet se çka kam thënë”. Është një lloj denial [mohimi] kur vjen me një moment të caktuar kur refuzon të bisedosh për atë që ka ndodhur në të vërtetë.

Në anën tjetër askush prej artistave nuk do të bisedojë për një temë për të cilën nuk “ishte dashur të bisedojnë”, e cila është tabu. Dhe është trimëri që dikush vendosë të trajtojë tema të tilla dhe t’i shkojnë deri në fund. Por nuk e bën gjithkush atë, secili e ka njëlloj konformiteti brenda asaj me të cilën dëshiron të merret. Për atë arsye ata që bëjnë diçka të tillë, për atë arsye janë të posaçëm, janë të veçantë.

Por unë mendoj që ne, si fytyra publike, si artistë, momentin që e ke marrë për detyrë atë profesion, ti ke përgjegjësi të bisedosh për ato gjëra. Unë prapë po them, ndoshta një ditë do të vijë dita të bëj shfaqje ose film ku nuk kam nevojë të kem qëndrim, por tash për momentin ne duhemi të kemi qëndrim.

Sa kanë arritur veprat artistike në hapësirat e shteteve të dala nga Jugosllavia të kenë në fokus mekanizmat e drejtësisë tranzicionale dhe ballafaqimit të kaluarës, dhe barrierat e komunikimit në mes komuniteteve? Sa ka arritur për shembull arti të trajtojë për jetërat e njerëzve në përpjekjet për t’u ballafaquar me pasojat e luftës dhe kërkesat për vënien e drejtësisë?

Ka pasur shfaqje, në disa prej shfaqjeve kam marrë pjesë dhe unë personalisht. Është interesant se sa është vështirë të pranohet e vërteta. Që të kalohet ai kufi dhe të thuhet “ngadalë njëherë ta absorboj mirë, sepse jam mësuar me diçka tjetër, kam lexuar diçka tjetër dhe tash po më vjen një diçka, që s’po mundem ta thej”. Për shembull, kur e kemi bërë shfaqjen “Hypermnesia” [më 2011, e cila përfshinte tregime personale nga aktorë që vinin nga vendet e ish-Jugosllavisë] në Beograd, ishim një grup kolegësh nga Sarajeva, Beogradi dhe unë isha nga Prishtina. Edhe pse si gjeneratë kishim shumë gjëra të përbashkëta – si profesionin dhe mënyrën se si e shihnim botën – kur vinte puna te marrëdhëniet mes popujve tanë, dallimet mes nesh ishin të mëdha. Na u desh shumë kohë që të kuptojmë njëri-tjetrin në mes të atyre nuancave nacionaliste që secili prej nesh i ka, por nuk është i vetëdijshëm.

Foto: Imrana Kapetanović / K2.0.

Në vitin 2015, ti je larguar nga shfaqja “Romeo dhe Xhulieta”, ku ke pasur rolin kryesor të Romeos, produksion teatror mes Kosovës dhe Serbisë i bërë në frymën e bashkëpunimit kulturor dhe pajtimit mes dy shteteve. Arsyeja e dhënë në media ka qenë që Miki Manojlović, regjisor i shfaqjes, ka pranuar mbështetje financiare nga Aleksandar Vučić. A mendon që artistët nuk duhen të marrin mbështetje financiare nga qeveritë nacionaliste?

Nuk e them që nuk bën të merret mbështetje. Nëse një artist ka arritur deri aty që të trajtojë një temë që për momentin po i pengon një strukture politike që gjendet në atë moment në qeveri, por arrin për atë temë të thithë mjete financiare, t’i bindë që është me rëndësi të flitet për atë punë, atëherë e konsideroj si “wow”. Por jo të fillohet të kamuflohen gjërat deri në atë mënyrë që të relativizohet i gjithë problemi vetëm për hir të asaj që i ka marrë disa të holla.

Ndoshta për dikë është legjitime por unë nuk dua të jem pjesë e asaj, sepse deri tash kam ndërtuar diçka tjetër, kam pasur qëllim tjetër. Ndoshta diku rrugës edhe unë kam bërë gabime por, nuk kam dalë shumë prej binarëve. Pavarësisht jehonës që ka mund të ketë ajo shfaqje për arsye të ndryshme, si bashkëprodhim serbo-shqiptar, dhe Shekspirin [në skenë] etj, unë nuk vuaj prej asaj dëshire që të jem pjesë domosdo e atij projekti, siç ka qenë projekti “Romeo dhe Xhulieta”.

Unë kam pasur arsyet e mia dhe u tërhoqa prej asaj shfaqje. Dikush ka vazhduar sepse e ka pasur legjitime të vazhdojë dhe nuk kam problem me atë punë. Por, meqë kam punuar edhe më herët në shfaqje ku temat janë prekur në mënyrë më të vrazhdë, më direkte, me më shumë dhimbje, bashkëprodhime boshnjako-serbe, serbo-shqiptare apo e kundërta, nuk kam mundur që të pajtohem me atë që [është quajtur se] ka qenë hera e parë që ka ndodhur në historinë e dy popujve sepse i bie që po i mëshoj shqelm të gjitha atyre projekteve, ambicieve, dëshirave që kemi pasur dhe i kemi bërë e realizuar më herët me miq të tjerë të Beogradit.

Jo rrallë, bashkëpunimet kulturore mes Kosovës dhe Serbisë janë parë vetëm si një projekt i caktuar i një OJQ-je që bëhet për hir të një mundësie për të fituar një donacion. Si e sheh ti këtë? A kanë arritur bashkëpunimet në sferën e artit të krijojnë komunikim, apo kanë ngelur në formën e përmbushjes së një aktiviteti të një organizate?  

Për fat të keq ka ndodhur në shumicën e rasteve, por në anën tjetër nuk ka kompani të pavarur teatrale në Ballkan që është e pavarur totalisht. Prapëseprapë, duhesh të jesh pjesë e një institucioni, duhet t’i kërkosh të hollat diku, ku nuk ke dëshirë. Po them prapë, mirë që ka ndodhë, nëse njëherë që është luajtur, të paktën njëherë dikush ka pasur mundësi me pa. Unë shpesh e bëj pyetjen, çka nëse nuk ka ndodhur asnjëherë? A më mirë njëherë apo asnjëherë?

Foto: Imrana Kapetanović / K2.0.

A mbetet që është utopi roli i artit dhe artistit në ndërtimin e komunikimit më të mirë mes dy popujve, që janë në ballafaqim me të kaluarën?

Nuk dua t’ia humb shpresat dikujt, por është gati si utopi, por që nuk do të thotë që ne duhet të dorëzohemi. E di që po tingëllon shumë kontradiktore, por të besohet sot se arti do të ndryshojë botën është gabim. Por nëse e kemi një target dhe e dimë që në një sallë do të kemi 300 persona në audiencë dhe brenda tyre një ose dy do të ndryshojnë mendim, unë mendoj që është triumf, unë mendoj që është sukses.

Duhet të bisedohet gjatë gjithë kohës. Ka pasur shfaqje që kanë zgjuar interesim dhe kanë provokuar një klasë të politikanëve që kanë pasur ambicie edhe ta ndalin.

Ka pasur momente kur Kisha Katolike, shteti, shoqatat e veteranevë të luftës kanë bërë çmos ta ndërprejnë një shfaqje të caktuar, edhe pse nuk e kanë parë, por vetëm kanë dëgjuar që e trajton një temë të caktuar. Për shembull, diçka ashtu ka ndodhur me shfaqjen [Balkan Bordello, të vitit 2017] e Andras Urban dhe me tekst të Jeton Neziraj [kur Organizata e Veteranëve të Luftës në Kosovë i patën bërë thirrje publikut ta bojkotojë shfaqjen].

Unë mendoj që në atë aspekt diku diku teatri edhe e ka kryer misionin e vet, por ato momente janë të ralla. Unë kam dëshirë të jenë më të shpeshta. Tentativa e vetme për ta ndryshuar shoqërinë që ka pasur sukses ka qenë në Slloveni, diku në fillim të viteve ‘90 me Neue Slowenische Kunst [kolektiv artistik], … ata kanë qenë të gjitha poret e kulturës, edhe sa i përket muzikës, filmit edhe teatrit edhe arteve vizuele, konceptualistat … ka qenë si një lloj fryme e përbashkët, ka qenë njëfarë ushtrie e formuar e cila ka pasur për qëllim ta ndryshojë shoqërinë në aspektin që të mos merret në atë mënyrë nacionaliste me të kaluarën, edhe mos të jenë të vaksinuar prej fashizmit i cili për momentin po ndodhë në rrethin ku po jetojnë.

Foto: Imrana Kapetanović / K2.0.

Në vendet tjera të ish-Jugosllavisë nuk ka pasur diçka të ngjashme, por edhe nëse ka diçka të ngjashme është kohë tjetër, nuk besoj se mund ta ketë atë jehonë siç e ka pasur më herët. Në anën tjetër është e pakuptueshme se si jemi bërë imun në korrupsion, se si jemi bërë imun në përzgjedhje të disa figurave politike dhe këtu është hapësira ku artisti duhet të merret me atë punë, këtu është hapësira që artisti duhet të flasë.

Po e përmendi në pika të shkurtëra, sot në shekullin 21, të kemi një president [në Kosovë] që ka ambicie të ndajë territore me arsye që me qenë dy popuj homogjenë, dy territore të ndryshme pa pasur asnjë lloj diversiteti brenda, të thotë serbet të jenë atje e shqiptarët atje, të ketë prapë një dyndje të popujve. Dhe të kemi një kryeministër që thotë të gjuhet me revole diku në ndonjë zijafet dhe nuk e sheh si problem të madh dhe askush të mos reagojë apo të reagohet vetëm përmes statusave në Facebook. Kjo është e pakuptueshme.

Këtu është roli i artistit, i cili nuk e ka shfrytëzuar momentin. K

Kjo bisedë është redaktuar për gjatësi dhe qartësi. Intervista është realizuar në gjuhën shqipe.

Foto kryesore: Imrana Kapetanović / K2.0.

Kthehu prapa tek Monografia