Zëri i shqetësuar i doktoreshës shpoi përmes telefonit.

“Të kanë shpërthyer ujërat në dy të natës, e po më telefonon tash?”

“Po”.

“Hajde menjëherë!” më tha dhe e ndërpreu.

Ishte shtatë e tridhjetë e mëngjesit dhe kontraktimet po më bëheshin gjithnjë më të shpeshta e më të forta. Do t’i telefonoja më herët, por duke qenë se e kisha takuar rishtazi, s’isha e sigurt si do të ndihej po ta zgjoja aq herët.

Çantën e spitalit tashmë e kisha paketuar për datën e caktuar në një ditë të ngrohtë e të këndshme fundmaji. Mirëpo, ishte vetëm e nënta ditë e majit. Shirat e paradokohshëm na kishin lënë rrugë të lagura, re të zymta dhe temperatura të ulëta.

Veç rrobave të bebes, i kisha palosur me kujdes disa palë pizhamash me dantella dhe këmisha nate. Këmisha nate! Kurrë në jetë s’i kisha veshur,  por kështu e ke kur përzien dhe përshtat lista prej burimesh të ndryshme për “çka të paketosh në çantën e spitalit”. Në çastin e fundit, burri më ndihmoi t’i mblidhja tutat dhe bluzat më të rehatshme e më të ngrohta, dhe i futi në çantë. 

Eca deri te makina duke u mbajtur pas tij e duke marrë frymë përmes dhimbjesh, mbështjellë në mantelin e gjyshes. Tek po ngjisnim kodrën drejt klinikës, ai murmuriste nën zë melodinë e një kënge portugeze, të cilën kishim gjithë javën që e dëgjonim. Ishte kolonë zanore e bukur për lindje, menduam.

Doktoresha Mirvete Aliu-Shabani po na priste në korridorin e klinikës. E kishte lajmëruar gjithë stafin, që i qëndronte nga prapa, gati për t’iu përveshur punës. Një infermiere na drejtoi për te dhoma jonë, një tjetër ma lidhi monitorin e bebes sapo u shtriva. Tek lexonte monitorin, doktoreshës iu çel fytyra. Ritmi i zemrës së bebes ishte normal.

“Ishe dashtë me më thirrë, s’ka lidhje koha”, më tha ndërsa më kontrollonte. Qafën e mitrës e kisha shtatë centimetra të hapur. I bëri përshtypje.

Shtatzania normale dhe shëndeti i mirë i gjithëmbarshëm më kishin bërë të vendosja për një plan të lindjes natyrale, pa barna dhe me sa më pak ndërhyrje.

Gjatë tremujorit të dytë e të tretë isha përgatitur sa më mirë që mundesha për lindjen që më priste. S’kisha dëgjuar të kishte ndonjë kurs të paralindjes në qytet, prandaj një varg sosh i ndoqa në internet. Më ndihmuan ta kuptoja aspektin fiziologjik të të lindurit si dhe katër fazat e tij. Vazhdova me praktikimin e rregullt të jogës duke u përqëndruar në ushtrimet e frymëmarrjes dhe forcimin e muskujve të komblikut. Ndoqa edhe një kurs dhjetëditor të meditimit Vispassana dhe praktikova vrojtimin e frymëmarrjes e të natyrës së përkohshme të ndjesive trupore.

Ndonëse e vetëdijshme se secila përvojë e lindjes është e veçantë, më pëlqente t’i dëgjoja përvojat e shoqeve dhe u isha mirënjohëse për këshillat dhe inkurajimin. Ndër librat e shtatzanisë që m’u dukën të dobishëm, janë: “The Womanly Art of Breastfeeding”(Arti femëror i gjidhënies) nga La Leche League International (këtij iu referova shpesh pas lindjes), “Natural Hospital Birth: The Best of Both Worlds” (Lindja natyrale në spital: më e mira e të dyja botëve) nga Cynthia Gabriel, dhe “Guide to Childbirth” (Udhëzues për lindje) nga Ina May Gaskin. Ky i fundit m’u bë bibël: qasja spirituale dhe metodat e kujdesshme ndaj lindjes natyrale të Ina May Gaskin më bënë të lakmoja të lindja në rehatinë e shtëpisë sime.

Por, meqë në Prishtinë lindjet në shtëpi ishin të pamundshme, zgjodhëm të kishin lindje natyrale në një spital privat. Vizituam disa klinika para se të përcaktoheshim për Klinikën Gjinekologjike Gjermane — Deutsche Frauenklinik (DFK).

Objekti ishte i vogël, i qetë dhe i këndshëm. Korridoreve u mungonte gumëzhima dhe rrëmuja e spitaleve të mëdha. Kryeinfermierja na e tregoi pavijonin e maternitetit: dhomat private të gjumit (me nga dy shtretër secila) për qëndrim gjatë dhe pas lindjes, dhomën e ekzaminimit me pajisjet më bashkëkohore, sallat e kirurgjisë dhe dhomën e lindjes – e madhe, plot dritë natyrale e me mobiljen kryesore të saj, shtratin, në qendër. 

Dr. Shabani na takoi në zonën e pritjes sapo përfunduam shëtitjen. Elegante e plot vetëbesim, me flokë të lëmuar bjondë dhe sy të gjelbër shpues, thuajse kishte dalë nga sezoni i ri i “Grey’s Anatomy”. Buzëqeshjen e kishte të ngrohtë; shtrëngimin e dorës të fortë. Na çoi te menza që të uleshim e të bisedonim. E nxora fletoren e shënimeve dhe e hapa te faqja me listën e pyetjeve të hartuara me kujdes.

Dr. Shabani u rehatua në karrige dhe burri im na porositi pije. Menjëherë më pëlqeu vendi që na e zgjodhi për këtë takim. Nuk zgjodhi të ulej prapa tavolinës së saj duke e krijuar distancën e zakonshme mjek-pacient. Ishim të tre në të njëjtin nivel rreth të njëjtës tavolinë, duke u njohur me njëri-tjetrin. I interesonte zhvillimi i shtatzanisë sime dhe plani i lindjes. Nisa me pyetjen që më së shumti më shqetësonte: A ishte përkrahëse e lindjes natyrale?

“Po, po, po, nëse foshnja është në pozitën e duhur, e nëna dhe foshnja janë të shëndosha,  dhe asnjëra nuk është në rrezik gjatë lindjes”. Zemra po më kumbonte nga gëzimi.  

Ishte gjë e ditur se mjekët nëpër klinika private preferonin lindje me prerje cezariane. Marrin më pak kohë dhe u sjellin më shumë fitim. Duke hulumtuar për spitalin kishim takuar mjekë të tillë. Kur i thashë njërit se doja lindje natyrale, ma ktheu: “Pse lodhesh? Unë edhe gruan e kam operuar. Bebja del për 20 minuta, pa dhimbje”.

Megjithëse  kurrë më parë s’kisha lindur, nisa të kuptoja –  në teori, natyrisht – se dhimbja ishte lehtësues: me secilin kontraktim të dhimbshëm, kombliku hapej dhe lindja përparonte. Veç kësaj, “sa më pak ndërhyrje, aq më shumë gjasa për gjidhënie”, ishte motoja nga La Leche League, dhe unë doja të ushqeja me gji.

Dr. Shabani e ndante plotësisht mendimin tim. Vazhdoi duke na i treguar përvojat e suksesshme me lindje natyrale në klinikën e saj. Pikërisht procesin natyral e adhuronte, shtrëngimet dhe periudhat e pushimit, fazën e shtyrjes, ndjenjën ngazëllyese të bebes duke dalë, punën e mrekullueshme që trupi i gruas ishte në gjendje ta arrinte.

Rrezatonte ndërsa fliste. Për befasi të këndshme, Dr. Shabani e përqafonte lindjen natyrale jo vetëm si proces fiziologjik, por edhe si përvojë të rënësishme, kalitëse dhe shpirtërore, që meritonte kulmin e durimit dhe të mbështetjes. Unë vazhdova me pyetjet e mbetura:

“A mund ta kem burrin në sallë gjatë lindjes?”

“A mund të ha në vend se të ma vënë serumin në krah?”

“Sa shpesh u japin nënave ilaçe për ta shpejtuar lindjen dhe të çfarë llojeve?”

“Sa shpesh kryeni epiziotomi?”

“A do të më njoftojë para se të ma jepte ndonjë ilaç gjatë lindjes?”

“Sa shpesh e nxit lindjen, dhe si?

“A mund ta zgjedh pozitën që më duket më e përshtatshmja gjatë lindjes?”

“A do të ma vënë beben në gjoks pas lindjes?”

“A do të prisni derisa kordoni i kërthizës të ndalojë së pulsuari para se ta prisni?”

Intervista na zgjati përmbi një orë, dhe ajo iu përgjigj të gjitha pyetjeve hollësisht dhe kënaqshëm. Për herë të parë gjatë gjithë shtatzanisë ndjeva vetëbesim për lindjen.

Kjo është ajo që doje.

Isha gati.

“Nuk jam gati!” murmurita pak para se të më mblidhej kontraktimi i radhës për të më lënë pa frymë.

“Je gati! Shumë mirë asht tu shku!” foli butë Dr. Shabani, teksa m’i hiqte flokët e djersitur nga balli dhe sytë.

“Kjo është lindja! Kjo është ajo që doje.”

“Po”, i thashë, pastaj nxora një tingull ulëritës ndërsa kontraktimi arriti kulmin dhe u shua, “po ku dija gjë unë!” Buzëqesha kur e mendova këtë nivel të ri njohurie që librat nuk e jepnin dot.

Kur më kishin kontrolluar në mëngjes, edhe ajo edhe mamia ma lanë përshtypjen se po të vazhdoja me të njëjtin përparim si në shtëpi, do të isha gati për ta nxjerrë beben shumë shpejt.

Por, ishte gati mesditë dhe kisha përparuar fare pak. Kisha provuar të ecja korridoreve të klinikës e shoqëruar nga burri dhe ta lija gravitetin të bënte punën e vet, por shpejt m’u bë e pamundshme të ecja për shkak të trysnisë poshtë në shpinë. Me t’u kthyer në dhomë, e shtriva shtrojën e jogës në dysheme dhe kontraktimet i prita këmbadoras, duke u përqëndruar te rënkimet që nxirrja nga thellësia e grykës. Po i kujtoja të gjitha përvojat pozitive të lindjes që kisha lexuar në “Guide to Childbirth” (Udhëzuesi për lindje), dhe kjo më mbajti edhe ca kohë.

“Shumë mirë po të shkon, Renata. Pothuajse gati je, Jolanda.” Mamia vazhdonte të ma thoshte nga një version të ndryshëm të emrit sa herë më drejtohej. E ndieja se donte të më inkurajonte, por nuk po lidhesha dot me të. Ndërsa po lindja, i interesonte historia e familjes së burrit tim, nga i kishte dajët, ç’punë bënin dhe të tjera muhabete të kota që më shpërqendronin jashtë mase, duke marrë parasysh rrethanat.

Dr. Shabani më sugjeroi të kaloja në banjë dhe të rrija ulur në shole ca kohë. U binda, megjithëse ishte gjë shumë e parehatshme dhe dhimbja poshtë në shpinë po më shtohej. Ajo shkëmbehej me burrin për të më ndihmuar të rrija e ulur drejt. Burrit ia shtrëngoja dorën ose gjurin gjatë kontraktimit, e sapo më mbaronte, ia mbështesja kokën në bark. Ndonëse të shkurtra, periudhat e pushimit midis kontraktimeve herë-herë ishin si ëndrra, mund të zgjateshin nga e tashmja e deri te kujtimet më të largëta. Isha të dyja, vogëlushja që donte t’i futej në prehër nënës dhe gruaja që po lindte. 

Koha gjatë të cilës Dr. Shabani ma ndiqte ritmin dhe merrnim frymë së bashku m’u duk përjetësi. Pranë saj dhe burrit ndihesha e sigurt. Kjo më ndihmonte të rrija e përqendruar dhe e përmbledhur. Doktoresha mendonte se kontraktimet i kisha “të bukura”, dhe vërtet bëja çmos për t’i imagjinuar si të tilla, por, për sytë e ballit, nuk po shihja gjëkundi bukuri mes gjithë asaj dhimbjeje të padurueshme.

Gjatë meditimeve, me orë të tëra kisha praktikuar frymëmarrjen nëpër çdo ndjesi trupore që do të ngjallej e shuhej, pa gjykuar a ndërhyrë. Por ja tek isha, duke frymëmarrë si duhet, megjithatë e pazonja që dhimbjen ta shpërfillja ashtu siç mundesha ndjesinë sëmbuese në bërryl. U zhgënjeva keq.

Atëherë ma mori anën mendja negative: “Ndoshta nuk je mjaft e fortë për këtë. Je tepër e dobët dhe tepër e ngushtë për ta nxjerrë këtë bebe” më tha, duke m’i përsëritur fjalët që gjithë ato herë i kisha dëgjuar dhe shpërfillur gjatë shtatzanisë.

Vullneti m’u fik. Kontraktimet që erdhën ishin më të forta dhe më të vështira për t’u duruar. Të ishin këto valë të mëdha oqeani, unë po u bëja ballë si të isha kështjellë prej rëre, në rrënoja. Dhe në atë moment, ia dëgjova asaj zërin përsëri.

“Nuk je e vetmja në këtë lindje. Edhe bebja po i jep sa po mundet. Jepi kohën që i duhet. Po na ec si duhet, dhe je tu ba punë të mrekullueshme”. Gjithçka përnjëherë ndryshoi kur dëgjova doktoreshën të m’i thoshte këto fjalë. Çuditërisht, që kur më kishin nisur dhimbjet e lindjes as edhe një herë nuk e kisha menduar ç’mund të ishte duke bërë bebja gjithë kësaj kohe. Mendoja se isha e vetme në orvatjen time. Duke e përfytyruar, mirëprita një tjetër kontraktim me dijeninë se do të zbriste paksa më poshtë, më afër lindjes. Së fundi, me disa rënkime shtesë, isha zgjeruar krejtësisht, e gatshme për të lindur.

Dr. Shabani ma kujtoi se isha e lirë ta zgjidhja pozitën që më përshtatej, qoftë kjo ulur, në këmbë, galiç, në shtrojën për joga ose në shtrat, në cilëndo mënyrë që të doja.

Nevoja për të shtyrë përnjëherë po më vinte e fortë. Në fillim u përpoqa ta ndalja, por forca e saj natyrale ishte më e fortë se rezistenca ime. Më në fund, trupi po ma merrte kontrollin.

Shtyja me secilin kontraktim të ri dhe isha gjithnjë e më pak e vetëdijshme për praninë e të tjerëve në dhomë, përveç të burrit që merrte pjesë në shtyrje. M’i mbante këmbët shtrënguar ndërsa i mbaja duart nën gjunjë dhe i tërhiqja drejt vetes në pozitë gjysmë të ulur. Shputat i shtyja kundrejt duarve të tij; ai mbante frymën dhe përdorte gjithë forcën për të më bërë ballë, më tha më vonë.

Më në fund iu dorëzova dhimbjes. Gjithë qenien e kisha përqendruar në një gjë të vetme: këtë bebe duhej ta nxirrja. Isha e rraskapitur, dhe Dr. Shabani më tha se me një serum do ta mblidhja një grimë forcë. Mblodha pakëz. Doktori neonatal lëvizte sikletshëm nëpër dhomë dhe bënte komente të shqetësuara, mjaft zëshëm sa t’ia dëgjoja, lidhur me rrahjet e zemrës së bebes në kanalin e lindjes. S’isha e vetëdijshme sa kohë kish që po shtyja, afër dy orë mbase, pa qenë në gjendje që ta nxirrja beben nga ajo ngushticë. Nuk jam e sigurt e kujt ishte ideja, por papritmas u përmendën fjalët “prerje cezariane” dhe “sallë operacioni”.

“A di sa afër je, unë e di që mundesh”, më inkurajoi burri, ndonëse vetë dukej i zbehtë e i lodhur. Nuk isha gati të hiqja dorë, por duke dashur që ta mbaroja sa më parë, s’po formuloja dot përgjigje, ndaj vazhdova të shtyja.

Symbyllur, u përqendrova si asnjëherë më parë, çast pas çasti, duke ridrejtuar gjithë energjinë e tërë qenies për ta nxjerrë beben jashtë. Mamia më përgëzonte e unë vazhdoja si në trans, e pavëmendshme për dhimbjen a kohën. Për habinë time, ndërsa Dr. Shabani ia mbante kokën bebes, shtyva shtyrjen e fundit dhe, i gjithi ai, me kokën si kon, i kuq, si i mavijosur, i ngrohtë, me sy të hapur, m’u vu mbi gjoks. Më mori dymbëdhjetë orë.

Nëse pastë gjëkundi ndonjë ndjenjë lehtësimi kaq të menjëhershme, të plotë e të përkryer, kjo ishte.

“Oh Zot”! Kaq munda të shqiptoja. Pritën që kordoni i kërthizës të ndalonte së pulsuari përpara se burrit t’ia jepnin gërshërët për ta prerë.

Gjatë procesit m’u shqyen muskujt perinealë. Dr. Shabani më qepi me kujdes ndërsa unë mbaja djalin.

Atë natë, të tre ne, të kruspullosur në shtratin e spitalit, lëshuam Konkursin e Këngës së Eurovizionit pak para se këngën tonë të preferuar portugeze “Amar pelos dois” ta shpallnin fituese. Si në mjegullnajë dhe të magjepsur krejt, kënduam bashkë me Salvador Sobral: “Fare pa bërë plane si e ardhmja do të shkojë/ Zemra, për të dy, mund të më dashurojë.”

Foto kryesore: Arrita Katona /K2.0.