Tag: COVID-19
Qeveria malazeze e mbingarkuar nga akuzat
Paditë e ngritura për shkelje të privatësisë gjatë pandemisë COVID-19.
Qeveria miraton masa të reja anti-COVID
Orë policore në disa komuna, ndërsa spitalet janë gati në kufi të kapaciteteve.
Si do të mundte pandemia ta ndihmojë mjedisin?
Kompanitë dhe qeveritë e kanë shfrytëzuar krizën për ta dëmtuar botën natyrore.
Kosova shënon rekord të ri të rasteve me COVID-19
Shërbimet shëndetësore përballen me trysni në mes të valës së dytë të virusit.
Të pleqërosh në pandemi
N’THELB
GJERË E GJATË
BISEDA
PIKËPAMJE
BLOGBOX
HUB
Facebook Twitter Youtube Instagram https://vimeo.com/470549681Të pleqërosh në pandemi
Përballja e të moshuarve me vetminë gjatë pandemisë, dhe para saj.
Në mesin e prillit 2020, kur virusi COVID-19 në Spanjë po shkaktonte me qindra vdekje në një ditë të vetme, kolegia jonë në K2.0 Cristina, nga Prishtina i qante hallet me nënën e saj në Ibiza përmes telefonit. “Mijëra njerëz kanë vdekur, shumica të moshuar, dhe vetëm pse janë të vjetër askush nuk shqetësohet!? Imagjino të kishin vdekur mijëra fëmijë në vend të tyre, vetëm për dy muaj! Kjo është një masakër”, i kishte thënë ajo nga shtëpia e familjes në ishullin mesdhetar. Tanimë dihej që më të cenueshmit nga virusi ishin të moshuarit, ndërkohë që në disa shtete të Bashkimit Evropian, pandemia po përhapej cep më cep me shpejtësi të madhe, sidomos në Itali, në Francë dhe në Spanjë. Drejtori rajonal i Organizatës Botërore të Shëndetësisë për Evropën, Dr. Hans Henri P. Kluge, në prill deklaroi se vëzhgimet në Evropë tregojnë që të moshuarit kanë një rrezik dukshëm të rritur të sëmundjes së rëndë pas infeksionit nga COVID-19. Ai tha që shumica dërrmuese e të vdekurve nga sëmundja kanë qenë më të vjetër se 60 vjeç, duke shtuar se rreziku është edhe më i madh për individët me të paktën një sëmundje shoqëruese — në veçanti sëmundje kardiovaskulare, hipertension dhe diabet — që prekin kryesisht moshën e shtyrë. Me këto statistika në mendje, fjalët e nënës së Cristina-s kumbonin edhe më shumë frikën e një moskokëçarjeje për gjeneratat më të vjetra. Pas konfirmimit të rasteve të para me COVID-19 në Kosovë, ngujimit dhe karantinimit të komunave përgjatë stinës së pranverës, K2.0 shkruajti për përvojat e njerëzve të moshuar në vend — të cilët këshilloheshin të mos dalin nga shtëpitë fare, përveç në raste emergjente. Në qershor ekonomia filloi të hapet shkallë-shkallë dhe ajo që dukej si një fillim vere i qetë u zëvendësua me një përhapje të përshpejtuar të virusit anembanë vendit gjatë korrikut dhe gushtit. Shëndeti publik ra në krizë, ndërsa shifrat e konfirmuara të vdekjeve të lidhura me COVID-19 shtoheshin nga dita në ditë. Përgjatë verës, edhe pse vendoseshin masa të reja që lehtësonin disa kufizime, në fuqi vazhdimisht mbetej ora policore për të moshuarit, lëvizja e të cilëve lejohej në mëngjesin e hershëm dhe pasditen e vonshme.
I ve, me dy fëmijë të vdekur dhe tre të tjerë që s'banojnë afër tij, Mustafa e gjen dhembshurinë dhe afërsinë në mesin e të moshuarve të tjerë në Qendër.
Pa sigurim shëndetësor, në rast infektimi nga virusi ai do ta ketë tërësisht të papërballueshme çfarëdo terapie të nevojshme në ndonjë situatë serioze — të infektuarit flasin për qindra euro shpenzime.
I ve, me dy fëmijë të vdekur dhe tre të tjerë që s'banojnë afër tij, dhembshurinë dhe afërsinë ai e gjen kryesisht në mesin e të moshuarve të tjerë në Qendër, në një simfoni të zhurmave nga përplasja e lugëve me gotat e vogla të çajit.
Por për të parandaluar përhapjen e virusit brenda grupit më të rrezikuar prej tij, në Prishtinë qendrat sociale të të moshuarve vazhdojnë të jenë të mbyllura që nga fillimi i pandemisë. Disa nga vizitorët e tyre të përditshëm — kryesisht burra — jetën shoqërore e kanë zhvendosur nëpër hapësirat para kafeneve. Me ftohjen e motit vjeshtor, edhe kjo formë socializimi së shpejti do ta hasë fundin.
https://vimeo.com/468971865
Të gjitha 82 karriget brenda Qendrës — në shërbim të pensionistëve të Prishtinës, Podujevës, Fushë Kosovës, madje edhe Lipjanit — deri në fillimin e pandemisë do të ishin vazhdimisht të zëna, ndërsa plot të moshuar prisnin në këmbë për t'u kryer një lojë shahu dhe për t'u liruar ndonjë tavolinë. Në shumë raste, miqtë dhe të njohurit e Mustafës do të përfundonin në emergjencë nga tensioni i lartë i shkaktuar nga pirja e tepërt e çajit.
“Kur ka qenë Qendra hapur, kemi ardhë me pi një apo më shumë çaja dhe kemi dalë”, thotë ai. “Të rinjtë kanë çka me bo, por pleqtë jo. Ne nuk kemi ku të shkojmë tjetër”.
Besa Sinani, menaxhere e Qendrës, tregon se shpesh i lan më shumë se 100 gota disa herë në ditë, deri në momentin që thesi i madh i çajit zbrazet tërësisht, e që ndodh përafërsisht në të nëjtën kohë kur zbrazet edhe objekti për shkak të orarit të mbylljes.
Në ndërkohë Mustafa thotë se "duhet disi me kapërcy" derisa të hapet Qendra, që pastaj përmes shoqërimit "të kapërcejë" më lehtësisht nga dita në ditë.
“Çfarëdo pas përjetimit të luftës e marr më rrafsh, më normal — më lehtë."
-Drita Nushi
Thotë se këtë mënyrë të përballjes me jetën i është dashur ta adoptojë vite më parë, pasi gjatë luftës së vitit 1999 në Kosovë forcat serbe ia vranë bashkëshortin në shtëpinë e familjes. “Çfarëdo pas përjetimit të luftës e marr më rrafsh, më normal — më lehtë”, thotë ajo. Po aq sa tragjedia mund t’ia ketë ndikuar tiparet e forta të karakterit, aq duket që dhuntia e saj për t'u mrekulluar me jetën dhe këmbëngulësia e kanë përcjellë gjithnjë. Ajo ka kryer studimet në departmentin e Filozofisë në Universitetin e Prishtinës. Gjatë 18 viteve mësimdhënie në shkollën e mesme “Hajdar Dushi” në Gjakovë, pasi që vinte katër fëmijë në gjumë, ajo çdo natë përgatiste planprogramet për shtatë lëndë të ndryshme: filozofi, logjikë, sociologji, pedagogji, bazat e rregullimit shtetëror, marksizëm dhe mësimdhënie. Në fund të viteve '80 kaloi të punojë si pedagoge në shkollën e mesme të mjekësisë, ndërsa pas luftës në Inspektorat të Arsimit në Prishtinë. https://vimeo.com/468972656 Sot ajo thotë që pensioni i saj prej 340 eurosh i del për të bërë një jetë të mirë e modeste. Në fakt ajo bën pjesë në më pak se 30% të grave që marrin pensione kontributpaguese, kundrejt pjesës tjetër që janë burra. Sipas saj, shteti duhet të rrisë pensionet që moshatarët e saj të kenë mundësi të dalin dhe të shoqërohen. “Unë kënaqem me fëmijët e mi, por e di edhe kur duhet me ta e kur vetë”, thotë ajo. “Shoqëria është shumë e rëndësishme në jetë për të gjithë ne. Vetmia të mbyt, psiqikisht të ndrydh”.Teksti: Dafina Halili
Video: Trëndelinë Halili
Fotografitë: Ferdi Limani
Ky artikull është realizuar në kuadër të projektit ‘’Inovacioni për mediat e qëndrueshme dhe angazhimin qytetarë’’, që financohet nga Zyra e Bashkimit Europian në Kosovë dhe realizohet nga Kosovo 2.0 në partneritet me Institutin GAP. Përmbajtja e këtij artikulli është përgjegjësi e vetme e Kosovo 2.0 dhe Institutit GAP dhe në asnjë mënyrë nuk paraqet pikëpamjet e Bashkimit Europian.
Mjekët e rinj ia mësyjnë jashtë Kosovës
E ardhmja e sistemit shëndetësor mbetet e paqartë midis dështimeve të njohura.
Artistët e pavarur të lënë pa mbështetje
Ku ka mbetur mbështetja për komunitetin artistik?
Të protestosh gjatë pandemisë — valë e re pasigurish?
A mund të konsiderohet ligji anti-Covid edhe si shkelje e të drejtës qytetare për protestë?
Shtrëngatë mendimesh në kohë ngujimi
Kur të duket se koha ka ngecur në vend, rri e sodit botën nga një qoshe.
Qindra fëmijë në Shqipëri pa qasje në arsim
Kushtet e vështira ekonomike privuan shumë nxënës nga mësimi online.